Konsekwencje stosowania mleka niehandlowego
29.07.2021 -
Przed podaniem cielętom mleka niehandlowego warto zapoznać się z potencjalnymi konsekwencjami, ponieważ może ono powodować poważne i kosztowne utrudnienia w późniejszym okresie użytkowania pojonych nim zwierząt.
Mleko niehandlowe, tj. karencyjne i mastitowe pojawia się w każdym gospodarstwie mlecznym. Nawet przy bardzo wysokim statusie zdrowotnym stada niektóre sztuki będą wymagać leczenia. W takim przypadku ilość mleka karencyjnego nie będzie duża, jednak wraz ze wzrostem jego ilości pojawia się pokusa wykorzystania niehandlowego surowca. Przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu mleka karencyjnego do diety cieląt należy zastanowić się czy warto ryzykować. Konsekwencje takiego wyboru mogą być kosztowne.
Selekcja szczepów antybiotykoopornych
Podstawowym zagrożeniem związanym ze skarmianiem mleka niehandlowego są zawarte w nim pozostałości leków, które mogą doprowadzić do powstania lekoopornych szczepów baterii.
W ostatnich latach zagadnienie było przedmiotem wielu badań, które dały różnorodne wyniki. Analizując je, można jednak przyjąć, że pojenie cieląt mlekiem odpadowym zawierającym pozostałości środków przeciwdrobnoustrojowych zwiększa wydalanie wraz z kałem bakterii lekoopornych.
W niektórych badaniach podkreślano, że mleko karencyjne nie jest jedyną przyczyną selekcji szczepów antybiotykoopornych, gdyż wykrywano je również w kale cieląt nieleczonych antybiotykami oraz niepojonych mlekiem karencyjnym. Jako jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy wskazuje się dywanowe zasuszanie pod osłoną antybiotyków, w związku z którym możliwe jest dostarczanie cielęciu pozostałości antybiotyków wraz z siarą.
Nie należy jednak zapominać, że w przypadku rozprzestrzenienia się lekoopornych szczepów w stadzie liczba możliwych terapii oraz ich skuteczność drastycznie maleje. Ponadto dieta ta sprzyja selekcji szczepów lekoopornych nie tylko w jelitach, lecz także m.in. w drogach oddechowych, warto więc zastanowić się, czy ta skórka jest warta wyprawki.
Wpływ mleka odpadowego na mikroflorę jelit i żwacz
Kolejną często wymienianą konsekwencją stosowania mleka odpadowego w diecie cieląt jest negatywny wpływ na mikroflorę przewodu pokarmowego cieląt. W tej kwestii badania są bardzo rozbieżne – część nie wykazała różnic w składzie mikroflory jelit cieląt pojonych mlekiem odpadowym i paszami płynnymi niezawierającymi pozostałości leków, inne zaś wskazują na niekorzystny wpływ nie tylko na mikroflorę jelit, ale i żwacza oraz spowolnienie jego rozwoju. W badaniach tych podkreślono również możliwość eliminacji bakterii wpływających na utrzymywanie się prawidłowego składu mikroflory jelitowej, poprawiających trawienie laktozy, biorących udział w syntezie witamin i aktywujących makrofagi i limfocyty. Ponadto eliminacja wrażliwych bakterii sprzyja rozwojowi drobnoustrojów opornych.
Mastitis przez mleko niehandlowe czy mleko niehandlowe przez mastitis?
Jak już wspomniano, mleko niehandlowe to nie tylko mleko karencyjne, ale i tzw. mastitowe, czyli zawierające duże ilości komórek somatycznych i bakterii. Uważa się, że może być ono źródłem zakażenia cieląt i powodować biegunki. Potwierdza to zdecydowana większość badań, wskazując na znacznie wyższy wskaźnik zapadalności na biegunkę (nawet 4-krotnie) wśród cieląt otrzymujących mleko niehandlowe.
Pojenie mlekiem mastitowym cieliczek wymieniane jest jako przyczyna zwiększonego ryzyka wystąpienia u nich stanu zapalnego gruczołu mlekowego w przyszłości. Wynika to z faktu wzajemnego obsysania i wylizywania się cieląt. Jeśli są one pojone mlekiem niehandlowym, mogą przenosić na skórę strzyków innych sztuk patogeny chorobotwórcze, które po zagnieżdżeniu mogą przetrwać tam aż do pierwszego wycielenia i stać się przyczyną mastitis.
Co prawda teza ta przetestowana w różnych badaniach dała sprzeczne wyniki. Kłopotliwe jest jednak to, że często dotyczyły one różnych patogenów, np. w części nie zaobserwowano wpływu karmienia mlekiem zawierającym gronkowca złocistego na zdrowie wymion po pierwszym wycieleniu. W innych zaś wykazano, że pojenie cieląt mlekiem zawierającym paciorkowiec bezmleczności jest istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia zapalenia wymienia u jałówek. Dodatkowo warto rozważyć, czy chęć uwzględnienia mleka niehandlowego w diecie cieląt nie wynika z dużej ilości tego surowca w gospodarstwie, co z kolei może wskazywać na poważny problem z mastitis w stadzie, który również stanowi czynnik sprzyjający występowaniu zapalenia wymienia u jałówek i pierwiastek.
(29.07.2021 za farmer.pl)
