Budowanie wspólnoty, oszczędności, współodpowiedzialność za środowisko – „skutki” lokalnych inicjatyw na rzecz cyrkularności
Polacy wskazują zmiany klimatyczne i ochronę środowiska za największe wyzwania współczesnego świata. Deklarują chęć działania, ale potrzebują także podpowiedzi, co powinni robić. Na mapie Polski są już miejsca powstałe z oddolnych inicjatyw, które ułatwiają zaangażowanie się w działania środowiskowe, a jednocześnie wspierają ekonomię współdzielenia, pomagając oszczędzać zasoby naturalne i finansowe. Działają na zasadzie freeshopów w centrach handlowych, przy urzędzie miasta, zakładane są przez lokalnych aktywistów wzbogacając społeczności na wielu poziomach.
Aby wesprzeć powstawanie takich miejsc Fundacja Koalicja 5 Frakcji rozpoczęła program Inkubator Lokalnych Centrów 3R – aktywnie wdrażających zasady ograniczania odpadów (Reduce), ponownego użycia przedmiotów (Reuse) i recyklingu (Recycle).
Z badania przeprowadzonego na zlecenie CSR Consulting oraz Banku BNP Paribas w ramach partnerstwa w Kampanii 17 Celów z marca 2021 wynika, że Polacy za najważniejsze wyzwania współczesnego świata uznają: zmiany klimatyczne (28% respondentów), konieczność ochrony środowiska (28%), trwającą pandemię (13%), a także biedę i nierówności społeczne (9%). Na poziomie deklaracji niemal wszyscy badani deklarują chęć działania na rzecz Celów Zrównoważonego Rozwoju, a więc podejmujących także powyższe problemy, jednak aż 36% potrzebuje konkretnej wiedzy, co mogliby zrobić.
Potrzeba „podpowiedzi” co robić jest zbieżna z wynikami badania Ministerstwa Środowiska i Klimatu z 2019 roku. Wynika z nich, że 42% Polaków nie podejmuje działań zmierzających do redukcji odpadów, z czego aż 33,3% respondentów nie wie, jak może zredukować ich ilość.
Tym cenniejsze są miejsca, które pomagają w budowaniu lokalnych społeczności a przy okazji działają na rzecz środowiska poprzez inicjowanie drugiego obiegu rzeczy.
– To właśnie redukowanie jest najskuteczniejszym sposobem walki z odpadami, np. niekupowanie rzeczy, a korzystanie już z tych wyprodukowanych – mówi Małgorzata Greszta, CEO CSR Consulting i inicjatorka Kampanii 17 Celów. Potrzebujemy miejsc, w których można w łatwy sposób korzystać z drugiego obiegu, naprawić swoje sprzęty czy podzielić się żywnością. Takie miejsca motywują do dzielenia się i mają walor edukacyjny. Są także po prostu korzystne dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na nowe rzeczy i chętnie skorzystają z naszych. Chcemy wspierać powstawanie takich miejsc.
Mając na uwadze wyzwania w obszarze transformacji ku gospodarce obiegu zamkniętego Fundacja Koalicja 5 Frakcji we współpracy z Kampanią 17 Celów oraz w partnerstwie z Rekopol Organizacją Odzysku Opakowań S.A. uruchomiła program Inkubator Lokalnych Centrów 3R
Celem programu jest przekazanie merytorycznego wsparcia lokalnych pomysłów na miejsca, które będą budować świadomość hierarchii gospodarowania odpadami, promując zapobieganie powstawaniu odpadów, ponowne wykorzystanie, naprawę i recykling oraz inne działania w wymiarze 3R – Reduce, Reuse, Recycle. Rolą powstałych miejsc jest podejmowanie działań praktycznych, edukacyjnych oraz promocyjnych w obszarze gospodarki obiegu zamkniętego, ze szczególnym uwzględnieniem zasady 3R w społecznościach lokalnych.
Przykładów lokalnych, łatwo dostępnych miejsc, które mogą być inspiracją w programie jest wiele. Działają na zasadzie freeshopów, czyli sklepów, w których wszystko jest za darmo, są też miejscami działań edukacyjnych, np. warsztatów zero waste. Przykładem może być Współdzielnik w centrum handlowym Wola Park w Warszwie. Utworzony przy współpracy Wolskiego Centrum Kultury z zarządcą centrum Ingka Centres i wyposażony w sprzęty, w tym warsztat naprawczy przez firmy handlowe. W Poznaniu działa Po-Dzielnia, która powstała oddolnie z pieniędzy zebranych na akcji crowdfundingowej oraz dzięki sponsorom, z projektem wnętrza wykonanym przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej. Jest także Rzeczyzmiana – punkt wymiany ubrań, zabawek czy książek przy Urzędzie Miejskim w Wołominie. W całej Polsce popularne są jadłodzielnie, w których można pozostawić żywność zdatną do spożycia czy Męskie Szopy – warsztaty naprawcze, w których można bezpłatnie korzystać z narzędzi i realizować wspólne projekty.
– Pomysłów i sposobów realizacji na Lokalne Centra 3R może być wiele. Mogą powstawać nawet przy zakładach pracy, w biurach angażując pracowników w działania środowiskowe. Na pewno warto skorzystać z już istniejących praktyk, aby ułatwić start nowego miejsca. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym wymaga wielopoziomowego zarządzania, międzysektorowych partnerstw i nowych wizji tego, jak może wyglądać przyszłe miasto. Naszym zdaniem w tej wizji powinno być jak najwięcej zaangażowania na poziomie lokalnym, które wspiera budowanie lokalnych społeczności. Jesteśmy pierwsi do tego, aby wspierać takie inicjatywy – mówi Michał Mikołajczyk, prokurent, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu w Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A.
Program podzielony jest na cztery etapy, podczas których autorzy wybranych najlepszych projektów będą mieli szansę uczestniczenia w cyklu warsztatów oraz spotkań z Mentorami, które łącznie dadzą pełen pakiet informacji jak stworzyć, przeprowadzić i wdrożyć na stałe sprawnie funkcjonujące Centrum 3R oraz dostosować je do lokalnych potrzeb, by na stale wpisało się ono w lokalne DNA.
Nabór pomysłów na Lokalne Centra 3R trwa do 4 marca 2022 roku do godziny 16.00. Formularz aplikacyjny, Regulamin oraz Przewodnik po Programie można znaleźć na stronie www.5frakcji.pl/inkubator.
(Informacja prasowa Fundacji Koalicja 5 Frakcji)
