Opakowania mleczne wpisują się w trend proekologiczny
Aż 95% produktów wytwarzanych przez światową gospodarkę wprowadzanych jest do obiegu w opakowaniu, a produkty mleczarskie w zasadzie w 100%. Niestety konsumenci traktują opakowania najczęściej jako odpad. W miarę rozwoju gospodarczego kraju i wzrostu zamożności społeczeństwa rynek opakowań systematycznie się rozwija, co oznacza również większą odpowiedzialność tego sektora wobec środowiska.
Po koniec maja br. państwa członkowskie UE przyjęły pakiet dyrektyw odpadowych. Recycling odpadów opakowaniowych do roku 2025 ma wynieść 65%, a pięć lat później ma to być o pięć procent więcej. W Polsce poziom ten wzrósł z 38,9% w 2010 roku do 57,9% w 2016 roku. Recyklingowi poddawane jest mniej niż 30% plastikowych odpadów, a 40% z nich trafia na wysypiska. Rocznie na świecie powstaje 350 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych, a Europa odpowiada za jedną czwartą z nich.
W Polsce w 2016 roku na rynku znalazło się ponad 5,6 milionów ton opakowań, z czego recyklingowi poddano 57,5%. Tymczasem unijne założenia mówią, że w 2030 roku poziom ten ma sięgnąć 70%. Według ekspertów z Banku DNB Polska to dopiero początek rewolucji, która ma doprowadzić do tego, że rynek ten ma funkcjonować w modelu gospodarki zamkniętej. Celem zmian w prawie unijnym jest transformacja przemysłu opakowań w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Docelowo opakowanie ma być w taki sposób zaprojektowanie i wytworzone, by możne je kilkukrotnie wykorzystać, a odpady opakowaniowe potraktować jako źródło surowców i materiałów do ponownego wykorzystania, co przyczyni się nie tylko do zaoszczędzenia zasobów, ale także do zmniejszenia hałd śmieci (odpadów opakowaniowych) zagrażających glebie, wodzie, powietrzu oraz roślinom, zwierzętom, a w rezultacie również ludziom. Doktor Allen Hershkowitz z amerykańskiej Natural Resources Defence Council twierdzi, że ponad 90% szkód powodowanych przez jednorazowe plastikowe opakowania wyrządzane jest jeszcze zanim konsument otworzy plastikową butelkę z ulubionym sokiem czy wodą mineralną.
Jak wynika z badania On Board Think Kong, w naszym kraju rośnie świadomość dotycząca problemu recyklingu opakowań. Prawie 50% Polaków podczas codziennych zakupów myśli o tym, co zrobi z jego opakowaniem. Co drugi Polak najchętniej wybiera produkty z materiałów, które można poddać recyklingowi. Aby skorzystać z docelowego zakupu musimy najpierw pozbyć się opakowania – papieru, folii, tektury, plastiku itp. W ten sposób tworzymy odpady. Aktualnie jedynie ok. 30-55% z nich jest poddawane recyklingowi, reszta trafia na wysypiska, jest spalana lub przetwarzana na energię. Badanie On Board Think Kong wskazuje, iż niemal połowa z nas deklaruje, że świadomie rezygnuje z opakowań, wybierając własne, albo że postąpi z opakowaniem ekologicznie, tj. podda go recyklingowi, wykorzysta ponownie, np. dekorując mieszkanie. – Wyniki badania pokazują, że jesteśmy coraz bardziej świadomymi konsumentami. Wybieramy produkty, które pozwalają nam na ekologiczne zachowania. Ponad połowa z osób, które decydują się na zakup produktu, którego opakowanie można poddać recyklingowi. Prawie 44% chodzi na zakupy z własnymi pojemnikami, torbami wielokrotnego użytku. Ograniczają w ten sposób zbędne opakowania. Niewiele mniej osób wykorzystuje opakowania ponownie w życiu domowym, jako pojemniki do przechowywania różnych rzeczy lub jako element dekoracyjny – mówi Izabela Sałamacha, lider praktyki CSR w On Board Think Kong.
Zmieniający się model konsumpcji na bardziej świadomy i odpowiedzialny związany jest również z działalnością przedsiębiorstw oraz wdrażaniem idei GOZ (Gospodarki o Obiegu Zamkniętym). To koncepcja, według której produkty, materiały i surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a odpady – jeżeli już powstaną – powinny być traktowane jako surowce wtórne, które można poddać recyklingowi, przetworzyć i ponownie wykorzystać. – Widać, że konsumenci będą motywować producentów do działania w sposób ekologiczny, do rewizji dotychczasowych schematów produkcji. Będzie to wymagało innowacyjnych rozwiązań i zmian w łańcuchu dostaw, ale nie ma innej drogi ku przyszłości. Przedsiębiorstwa, które już dzisiaj widzą sens w takim postępowaniu, powinny prowadzić skuteczną komunikację, by dotrzeć do wymagającego konsumenta. To także pole do szerszej edukacji Polaków w ramach działań CSR – dodaje Sałamacha.
Jan Jasiński, prezes Fundacji ProKarton, wskazuje, że polski system zagospodarowania odpadów wciąż jeszcze boryka się z wieloma problemami, pomimo że w ostatnich 5 latach podjęto szereg wysiłków na rzecz jego usprawnienia. Problemem jest oczywiście selektywna zbiórka, bo to ona pochłania najwięcej środków i stanowi koszt w największym stopniu obciążający cały system. Jednak, żeby to się zmieniło na lepsze, muszą znaleźć się na ten cel odpowiednie środki. – Muszą być odpowiednie wpływy do organizacji odzysku czy dobrowolnych porozumień, które są odpowiedzialne za zorganizowanie strumienia odpadów ze zbiórki. Bez pieniędzy niestety nie da się tego zrobić. Gminy też potrzebują środków, żeby taki system fizycznie zorganizować – pieniądze są potrzebne na pojemniki, worki, transport, magazynowanie, sortowanie, unowocześnianie składowisk – a są to bardzo kosztowne kwestie. Dodajmy do tego edukację konsumencką, informacyjne kampanie medialne itp. Środków budżetowych za dużo na ten cel nie ma, a tzw. opłata śmieciowa pobierana od mieszkańców na wszystko nie wystarcza – mówi prezes ProKarton.
Obserwując zmiany, jakim podlegają opakowania produktów mlecznych, widać wyraźny trend proekologiczny. Producenci z branży mleczarskiej coraz większą uwagę przywiązują do tego, aby ich opakowania poza funkcją ochronną, informacyjną czy marketingową nie wpływały negatywnie na środowisko naturalne. Cały czas możemy zaobserwować pojawiające się innowacyjne opakowania wprowadzane przez producentów nabiału. Koresponduje to zatem z wynikami badań On Board Think Kong. Opakowania produktów mleczarskich muszą być szczelne, odporne na urazy mechaniczne oraz czynniki zewnętrzne, ale możliwe do dalszego przetworzenia. Najpopularniejsze tworzywa w sektorze mleczarskim to tworzywa sztuczne polipropylenu (PP), polistyrenu (PS), z których wytwarzane są kubki, butelki. Przy prowadzeniu selektywnej zbiórki we właściwy sposób, materiały te nie są odpadem i śmieciem, ale cennym surowcem.
