Sernikowa świąteczna podróż po Polsce
12.12.2023 -
Gdy myślimy o typowo polskich ciastach na pierwszym miejscu pojawia się sernik, później jabłecznik i makowiec. Chociaż wydaje się, że to właśnie sernik gra główną rolę na polskich stołach, w kawiarniach, cukierniach i restauracjach, zarówno od święta, jak i w dzień powszedni.
Przepisów na sernik znajdziecie pewnie tyle, ile rodzin w Polsce, czyli bez liku. Każdy ma swój sposób na najlepsze serowe ciasto, a w każdym przepisie gwiazdą jest nasz, polski, fenomenalny na skalę światową – twaróg.
Twaróg, który cenimy głównie za bogactwo wysokiej jakości, łatwo przyswajalnego przez nasz organizm – białka, które wspiera procesy budulcowe w naszych organizmach. Dodatkową zaletą twarogu jest znacząca zawartość witaminy B12, która m.in. wspomaga zdrowie naszego układu nerwowego i funkcji psychologicznych, przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, a także przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.
Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, których nie wyobrażamy sobie bez tradycyjnego sernika. Tylko który przepis na to słynne, polskie ciasto jest najstarszy i który z nich możemy traktować jako przepis źródłowy?
Według przepisu na serownik z 1910 roku, zapisanego przez Antoniego Teslara, kucharza hrabiów Potockich z Krzeszowic k. Krakowa, potrzebujemy aż 3 kg sera,
1 ugotowaną w całości pomarańczę, które przecieramy przez gęste sito i wrzucamy do dużej miski (zastosowane ilości wskazują na tradycję przyjmowania wielu gości). Oddzielnie w cieple ubijamy 54 żółtka z 75 dag cukru, a do otrzymanej masy delikatnie dodajemy ubitą pianę z 54 białek. Taką masą rozprowadzamy powoli ser i dosypujemy 28 dag mąki oraz wlewamy 42 dag klarowanego masła, do tego dodajemy dużo cykaty (kandyzowane skórki owocowe), rodzynki sułtańskie i korynckie. Wszystko to wykładamy na wcześniej upieczony spód z kruchego ciasta i pieczemy w wolnym piecu (w niskiej temperaturze) przez 1,5 godziny.
Innym tradycyjnym przepisem na sernik chwali się Jura Krakowsko-Częstochowska. Tam zjemy pyszny sernik jurajski. To prostokątne ciasto serowe przygotowywane z dwukrotnie mielonego twarogu, do którego dodajemy żółtka utarte z cukrem i masłem. Do tak przygotowanej masy dokładamy na sztywno ubitą pianę delikatnie mieszając. Serową masę wykładamy na wcześniej upieczone kruche ciasto. Specjalne ramki z drewna wiśni, w których jest pieczony sernik jurajski nadają mu wyjątkowego smaku. Wierzch ciasta pokrywamy cienką warstwą galaretki i wiórkami kokosowymi lub białej czekolady.
W Ryczowie, w woj. małopolskim poczęstują nas sernikiem królewskim udekorowanym upieczoną pianką o nieregularnym, falującym kształcie i oprószonym wiórkami kokosowymi. Po przekrojeniu sernika znajdziemy pięć warstw: ciasto półkruche, jasnokremową masę serową, czekoladową masę serową, piankę i rodzynki. Do tego sernika zamiast masła dodamy olej. Przepis przewiduje też długie, godzinne pieczenie w temperaturze 180ºC.
W województwie łódzkim, na wsiach Polski środkowej, już od XIX w. na świątecznych stołach króluje sernik z Nagawek. To ciasto z masą serową, posypane kruszonką jest wypiekane na cieście kruchym lub drożdżowym. Jak na sernik przystało jego głównym składnikiem jest dobrze odciśnięty, tłusty twaróg z dodatkiem jaj, cukru i masła, aromatyzowany skórką z cytryny. Znajdziemy go w wersji z lukrem lub kruszonką.
W województwie podkarpackim sernikiem tradycyjnym jest serownik handzlowski, do którego spód jest przygotowywany najczęściej z ciasta drożdżowego, a masa serowa z mielonego twarogu, żółtek, masła (nie wolno topić) i cukru. Do utartej masy dodajemy ubitą pianę z białek z cukrem oraz wzbogacamy wanilią i rodzynkami. Serownik dekorujemy przed pieczeniem paseczkami z ciasta, ułożonymi na krzyż i pieczemy godzinę w posmarowanej smalcem „patelni”.
Pojezierze Kaszubskie, to już zupełnie inna historia sernikowa. Ten rejon charakteryzuje się tradycją pieczenia kaszubskiego sernika z ziemniakami. Ugotowane i przeciśnięte przez praskę ziemniaki mieszamy ze zmielonym, co najmniej dwukrotnie, twarogiem i utartym masłem z cukrem, żółtkami i na końcu porcjami dodajemy ubite na sztywną pianę białka. Dodajemy też pomarańczową skórkę i rodzynki. Pieczemy 1,5 h w 175ºC i pokrywamy białym lub kakaowym lukrem.
Wśród tradycyjnych przepisów znajdziemy jeszcze sernik z kartoflami z Jaszczowa, serowiec sędziszowski i syrnik z krupami, a w cukierniach i na polskich stołach spotkamy jeszcze więcej różnorakich nazw i smaków serników. A jakim sernikiem Wy w te Święta będziecie częstować?
W czasie Kampanii „Polskie produkty mleczne każdego dnia” przeprowadzono wiele działań promocyjnych i edukacyjnych. W programie „Pytanie na Śniadanie” w TVP2, w kącikach kulinarnych odbyły się pokazy propozycji mlecznych dań na każdy posiłek dnia. Seria programów kulinarnych „Nasze najpyszniejsze”, w których Kuba Steuermark, znany i ceniony kucharz, wraz z laureatkami i finalistkami konkursu Miss Polonia, podróżował kulinarnie po różnych regionach Polski.
W Internecie znajdziecie Państwo specjalnie przygotowane profile na mediach społecznościowych –
Facebooku – https://www.facebook.com/polskie.produkty.mleczne/ i
Instagramie – https://www.instagram.com/mlekokazdegodnia/, na których opublikowano posty z kulinarnymi inspiracjami, ciekawostkami i poradami dotyczącymi mleka i jego przetworów.
Kuba Steuermark na swoim profilu – https://www.facebook.com/KubaSteuermark, zamieścił cykl krótkich filmów, w których razem z zaproszonym gościem opowiada, dlaczego mleko i jego przetwory są tak ważne w diecie różnych grup wiekowych.
A influenserka – Magda Rudak na swoim profilu – https://www.instagram.com/kabeliska/, podzieliła się swoimi mlecznymi inspiracjami. Fani podcastów mogli posłuchać odcinków „Mlecznego podcastu”, które pojawiły się jesienią w sieci. W nich, wspólnie z dietetykiem, zostały przedstawione produkty mleczne i ich pozytywny wpływ na nasze zdrowie.
Wstępne dane wskazują, że z Kampanią „Polskie produkty mleczne każdego dnia” miało kontakt ok. 3 mln osób, a w telewizji obejrzało pogramy Kampanii – 5 mln widzów!
Organizatorem kampanii „Polskie produkty mleczne każdego dnia” jest Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich Zw. Rew. w Warszawie wraz z partnerami: Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Rolników Indywidualnych SOLIDARNOŚĆ, Polskim Związkiem Zawodowym Rolników i Związkiem Zawodowym Rolników OJCZYZNA. Patronat nad całością działań objęła Fundacja Instytut Matki i Dziecka.
Kampania została sfinansowana z Funduszu Promocji Mleka.
(12.12.2023 za ppr.pl)
