Biznes musi policzyć i zapłacić składkę zdrowotną za 2022 r.
02.05.2023 -
Zaczęły się roczne rozliczenia z ZUS. Trzeba wypełnić nową deklarację, część firm będzie dopłacać.
Od 1 maja obowiązują nowe formularze ZUS DRA i RCA, na których przedsiębiorcy muszą rozliczyć składkę zdrowotną za 2022 r. Czasu jest niewiele (do 22 maja).
– A problemów dużo, bo Polski Ład bardzo skomplikował zasady liczenia składki – mówi Artur Kowalski, doradca podatkowy w kancelarii AK-TAX. Podkreśla, że rozliczenie roczne to nowy obowiązek dla biznesu. I wielu przedsiębiorców spotka niemiła niespodzianka, będą bowiem musieli ZUS-owi dopłacić.
Nowe formularze
Spójrzmy na nowe formularze. Do rocznego rozliczenia przeznaczona jest część XII. Przedsiębiorcy, którzy są na skali bądź liniowym PIT, muszą w niej wpisać dochód z działalności za 2022 r.
– Zasadniczo powinien się pokrywać z dochodem wykazanym w zeznaniu podatkowym. Będzie jednak wiele wyjątków, np. u przedsiębiorców, którzy sprzedali środki trwałe, rozliczają różnice remanentowe czy też mieli przez parę miesięcy zawieszoną działalność – tłumaczy Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii Alo-2.
ZUS przypomina też, że przy ustalaniu składkowego rocznego dochodu uwzględniamy przychody zwolnione przez Polski Ład z PIT (chodzi o ulgę dla rodziców mających przynajmniej czwórkę dzieci, seniorów oraz wracających z zagranicy).
Następnie wpisujemy roczną podstawę wymiaru składki. – Powinna być taka sama jak dochód. Nie może jednak być mniejsza niż 36 120 zł, tyle wynosi minimalna podstawa wymiaru. Taką kwotę wykażą przedsiębiorcy, którzy mieli niższe dochody – wyjaśnia Izabela Leśniewska.
Kolejna pozycja to roczna składka. U przedsiębiorców na skali wynosi 9% podstawy wymiaru, u liniowców 4,9% Porównujemy ją z sumą miesięcznych składek wynikających ze złożonych do ZUS deklaracji. One też były liczone od podstawy wymiaru, którą był dochód (minimalna składka wynosiła 270,90 zł).
– W deklaracji wpisujemy składki należne za okres luty 2022 – styczeń 2023. Czyli liczone od dochodu za okres styczeń 2022 – grudzień 2022. Składkę zdrowotną u przedsiębiorców na skali oraz liniówce liczy się bowiem z przesunięciem, od dochodu za poprzedni miesiąc – tłumaczy Artur Kowalski.
Trochę inaczej rozliczenie wygląda u ryczałtowców. Przypomnijmy, że są oni podzieleni na trzy grupy, w zależności od wysokości przychodów (pomniejszonych o składki na ubezpieczenia społeczne). W każdej grupie składka zdrowotna jest inna. W rozliczeniu rocznym ryczałtowcy wykazują przychód z działalności za 2022 r. Potem podają kwotę rocznej składki. Porównują ją ze składkami należnymi za okres styczeń-grudzień (u nich nie ma przesunięcia, jak u przedsiębiorców na skali bądź liniówce).
Co dalej? Jeśli roczna składka jest wyższa niż suma miesięcznych, musimy dopłacić różnicę (do 22 maja). Eksperci podkreślają, że taka niemiła niespodzianka może spotkać zwłaszcza ryczałtowców. Tak wynika z zasad ich rozliczania. Jeśli bowiem na początku roku ryczałtowiec znajduje się w niższym progu, płaci mniejszą składkę. Za miesiąc, w którym przekroczy limit przychodu (i za następne), odprowadza już wyższą kwotę. Przekroczenie progu przychodów powoduje też, że wyższa składka zdrowotna obowiązuje za cały rok. I wychodzi kwota do dopłaty.
Ryczałtowcy mają też drugą możliwość – opłacanie składek zdrowotnych na podstawie przychodu z poprzedniego roku. Wtedy odprowadzają je w stałej wysokości przez cały rok. Oni także mają obowiązek dopłaty, jeśli przychody z 2022 r. są wyższe niż z 2021 r. i przekraczają progi. Kwota, którą muszą przelać do ZUS, może wynieść nawet ponad 8 tys. zł.
Czy dopłacać będą też musieli przedsiębiorcy na skali i liniowym PIT? – Wszystko zależy od tego, jakie mieli dochody i jaka im wychodziła składka za poszczególne miesiące. U nich także może pojawić się obowiązek dopłaty – mówi Izabela Leśniewska.
Można na papierze
ZUS informuje, że nowe formularze (DRA dla prowadzących działalność jednoosobowo, RCA dla opłacających składki też za inne osoby) można wypełniać i wysyłać elektronicznie w programie Płatnik lub w aplikacji ePłatnik na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Wersje papierowe są dostępne w placówkach ZUS. Może z nich skorzystać przedsiębiorca, który rozlicza składki wyłącznie za siebie albo zgłaszający do ubezpieczeń nie więcej niż pięć osób (jeśli nie korzysta z elektronicznej formy przekazywania dokumentów).
Wnioski o zwroty
Niektórzy mogą odzyskać nadpłatę. Jeśli roczna składka zdrowotna jest niższa od sumy kwot należnych za poszczególne miesiące, ZUS odda nam nadpłatę. Z jego wyjaśnień wynika, że po złożeniu rocznego rozliczenia przedsiębiorcy znajdą na swoich kontach na platformie ZUS PUE wnioski o zwrot. Trzeba je sprawdzić i wysłać do 1 czerwca. ZUS zwróci nadpłatę do 1 sierpnia 2023 r. Pod warunkiem, że przedsiębiorca nie ma zaległości. Jeżeli je ma, kwota zwrotu zostanie zaliczona na ich poczet. Przedsiębiorca dostanie więc mniej, niż wykazał w deklaracji.
Czy nadpłatę można skompensować ze składkami należnymi za kwiecień 2023 r. (czyli wynikającymi z deklaracji, w której dokonujemy też rocznego rozliczenia)? Z wyjaśnień ZUS wynika, że ustawodawca nie przewidział takiej możliwości.
Jeżeli przedsiębiorca nie przekaże wniosku o zwrot nadpłaty do 1 czerwca, zostanie ona rozliczona na jego koncie w terminie do 31 grudnia – wskazuje ZUS. Przestrzega też, że dane z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej będą weryfikowane z informacjami posiadanymi przez skarbówkę.
(02.05.2023 za Rzeczpospolita)
