Dobrostan krów a zysk z produkcji mleka
11.04.2023 -
Dlaczego dobrostan jest tak ważnym elementem produkcji, o której nie można zapominać? Radzi Mateusz Mieczkowski, ekspert ds. żywienia bydła w De Heus Polska, partnera programu Krowie na Zdrowie.
Troska o dobrostan zwierząt jest ważna nie tylko ze względu na aspekty etyczne. Zadowolone krowy, nie odczuwające stresu, żyjące w dobrych warunkach i otoczone właściwą opieką mają bardzo duży wpływ na zwiększenie produkcji mleka, a co za tym idzie większy zysk. Zdarzają się sytuacje, że hodowcy mają bardzo dobrej jakości pasze i dobrze zarządzają żywieniem, ale z powodu nieodpowiednich warunków nie wykorzystują potencjału produkcyjnego swoich krów.
Jakie są koszty braku dbałości o dobrostan zwierząt?
Przede wszystkim są to wysokie wydatki na pomoc weterynaryjną. Gospodarstwa, w których dobrostan jest na niskim poziomie, są zmuszone znacznie częściej korzystać z pomocy weterynarza, a oznacza to wyższe koszty. Objawem słabego dobrostanu jest bardzo wysokie zużycie pasz treściwych – w takich gospodarstwach zwierzęta przy stole paszowym walczą o pożywienie, a efektem tej walki są nie tylko liczne opuchlizny kończyn, czy uszkodzenia skóry, ale też straty pasz. Kolejne zagrożenia będące efektem złych warunków to biegunki, problemy płucne, brak rui, czy grzybica skórna.
Na co zwrócić szczególną uwagę jeśli chodzi o dobrostan krów?
- Po pierwsze - wygodne legowiska
Krowa odpoczywa 12-14 godzin dziennie – musimy zapewnić jej odpowiednie legowisko - miękkie, komfortowe i wygodne. W oborze uwiązowej legowiska muszą mieć minimum 1,2 m szerokości i 1,8 m długości, natomiast w oborze wolnostanowiskowej – legowiska boczne przy ścianach powinny mieć długość 3 m i szerokość 1,2 m, a pozostałe odpowiednio 5 i 1,2 m. Absolutnie nie może być to goły beton. Może być to słoma, mata, piasek.
- Po drugie – odpowiednio duża i dobrze zorganizowana część spacerowa
Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej części spacerowej. Nie można dopuścić do sytuacji zagęszczenia zwierząt, korytarze muszą być szerokie. To bardzo istotne, ponieważ jeśli miejsca jest mało, zwierzęta dominujące w stadzie nie dopuszczą do stołu paszowego zwierząt słabszych np. zwierząt po pierwszym wycieleniu. Takie zwierzęta podchodzą do paszy dopiero wtedy, gdy silniejsi członkowie stada od niego odejdą. A przez to, słabiej i wolniej się rozwijają. Dlatego korytarz powinien mieć 4, nawet 4,5 metra szerokości. Mówiąc o szerokim korytarzach nie zapominajmy o przestrzeni między legowiskami, która powinna mieć minimum 2,8 – 3 m, żeby zwierzęta mogły spokojnie mijać się. Pamiętajmy też, żeby wyeliminować wszelkie ostre krawędzie, wystające śruby, słupki – one mogą zranić zwierzęta.
- Po trzecie – dostęp do świeżego powietrza i odpowiednia wentylacja
Krowy potrzebują dostępu do świeżego powietrza. 1 litr mleka to 400 litrów przepompowanej krwi. Żeby tę krew przepompować, organizm krowy pracuje naprawdę na bardzo wysokich obrotach. Zaleca się, żeby zapewnić krowom warunki pozwalające na 600 metrów sześciennych wymiany świeżego powietrza na krowę na godzinę. Wtedy zwierzęta oddychają „pełną piersią”, a jej organizm może bez problemu produkować mleko. Brak świeżego powietrza i duża ilość wilgotności i amoniaku negatywnie oddziałuje na cielęta. Skutkuje to problemami płucnymi i biegunkami i w efekcie generuje duże koszty.
- Po czwarte – regularne frezowanie posadzek w oborze
Kolejny problem to śliskie posadzki. Zwierzęta czują się na niej niepewnie, są zestresowane, często dochodzi do złamań. Dlatego zalecamy regularne frezowanie (nacinanie, rowkowanie) posadzek i ruszt betonowych.
- Po piąte – dostęp do światła
Niezwykle istotne jest zapewnienie odpowiedniej ilości światła w oborze. Zwłaszcza jesienią, zimą, czy wczesną wiosną, kiedy naturalnego światła jest bardzo mało. Zalecamy pozostawianie włączonego światła w oborze, szczególnie nad stołami paszowymi, aby zwierzęta mogły w nocy swobodnie przemieszczać się, podejść do jedzenia, czy wody.
- Po szóste – stały dostęp do wody i paszy
Niezbędny jest stały dostęp do wody, czyli musimy zapewnić odpowiednią ilość poideł i odpowiednią ilość wody w poidłach. Wody musi być bardzo dużo (latem nawet 250-300 litrów na jedną krowę dziennie). Zwierzęta muszą pić wodę, bez wody nie ma zdrowych zwierząt i dobrej jakości mleka. Kolejny ważny czynnik wpływający na dobrostan zwierząt to stały dostęp do paszy. Przyjmuje się, że powinno to być 55 cm paszy na sztukę, ale im więcej tym lepiej. Zalecamy minimum 70 cm. Niewystarczająca ilość paszy prowadzi do takich samych konsekwencji jak opisane w sytuacji zbyt wąskich korytarzy.
- Po siódme – zdrowie nóg
Nawet idealna pasza w idealnej dawce nie pomoże, jeśli krowa nie podejdzie do stołu paszowego, bo ją po prostu bolą nogi. Pamiętajmy o korekcji racic. Każde zwierzę jest inne, obserwujmy je uważnie. Niektóre potrzebują korekcji raz do roku, a są takie, które wymagają korekcji cztery razy do roku.
- Po ósme – segregacja zwierząt
Nie zapominajmy o segregacji zwierząt w oborze. Zwierzę, które ma 200 kg wagi zawsze będzie odpychało zwierzę, które ważny 100 kg. W konsekwencji mniejsze krowy będą miały trudniejszy dostęp do paszy i wody.
- Po dziewiąte – powtarzalny rytm dnia i rutyna dnia codziennego
Bardzo ważne jest, żeby codzienne czynności, w tym udój, czy podawanie pasz realizować codziennie o tej samej porze. Zwierzęta najlepiej funkcjonują wtedy, gdy każdego dnia zachowany jest ten sam rytm – o tej samej porze mają wydawane pasze, o tej samej porze są dojone, o tej samej porze przeprowadza się u nich zabiegi pielęgnacyjne. Zmiana tych godzin to 10% mleka mniej.
(11.04.2023 za farmer.pl)
