GOZ to nowe wyzwania dla mleczarstwa
23.05.2023 -
Realizacja gospodarki obiegu zamkniętego powoduje, że mleczarstwo ma przed sobą wiele wyzwań. Przy czym są one związane z generalnym procesem mającym na celu likwidację strat i marnotrawienia żywności, ograniczanie emisji gazów cieplarnianych czy też zmianę modelu wykorzystywania tworzyw sztucznych w opakowaniach.
Nowe przepisy związane z GOZ
Wiele z tych zmian jest efektem wchodzących w życie przepisów prawnych, jak choćby przyjętej w marcu tego roku ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (jest to implementacja dyrektywy unijnej Single Use Plastic, czyli SUP). Jej celem ma być ograniczenie stosowania jednorazowych wyrobów z tworzyw sztucznych, zaś niektóre z nich zostaną objęte zakazem sprzedaży. Inne zmiany są wymuszane przez zachowania i preferencje konsumentów, oczekujących na produkty wytworzone z jak najmniejszym obciążeniem dla środowiska naturalnego.
Dla naszej branży szczególne znaczenie mają zapisy wyżej wspomnianej ustawy, które przewidują wprowadzenie opłat z tytułu wprowadzenia do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Ich wysokość określi rozporządzenie, nad którym trwają prace, ale już teraz musimy, jako branża, zastanowić się nad naszą strategią związaną z wdrożeniem tych przepisów w życie - mówi Marcin Hydzik, prezes Związku Polskich Przetwórców Mleka
System kaucyjny a opakowania po napojach mlecznych
Kolejnym wyzwaniem będą roczne poziomy zbiórki jednorazowych butelek plastikowych, jakie będą musieli osiągnąć producenci napojów w takich opakowaniach. Od 2025 roku będzie to 77%, a od 2029 roku wielkość wzrośnie do 90%. Cały system będzie wymagał wprowadzenia ewidencji i sprawozdawczości w zakresie tych produktów, co też jest dużym wyzwaniem dla polskich firm i spółdzielni mleczarskich. Jednocześnie nie mamy pewności, czy w tej kadencji parlamentu zostanie wprowadzony system kaucyjny, który choć w części pomógłby zrealizować cele nałożone na nas przez ustawę o SUP.
Nie czekając jednak na zmiany wymuszone prawem wiele zakładów przetwórczych mleka na własną rękę wprowadza opakowania w myśl zasady ekoprojektowania, czyli zwiększenia możliwości recyklingu tego produktu w przyszłości, zmniejszenie wagi opakowań i większego zużycia materiałów z recyklingu - zauważa prezes ZPPM.
Nowe rozwiązania technologiczne
Ważnym elementem ograniczania strat żywności, do których dochodzi głównie na początkowych etapach łańcucha żywnościowego, jest usprawnienie istniejących i wdrażanie nowych rozwiązań technologicznych. Niektóre zakłady wprowadzają metody zagospodarowania pozostałości z procesu produkcji poprzez przetwarzanie ich na pasze dla zwierząt, przekazywanie ich do recyklingu i odzysku. Chodzi o to, żeby jak najmniej żywności, a najlepiej w ogóle, nie trafiało po prostu na wysypisko.
Kolejna sprawa to bezpieczeństwo żywności i oznaczenia na opakowaniach. Aby ograniczyć straty marnotrawstwa żywności po stronie konsumentów wiele firm modyfikuje oznaczenia dat z jednoznacznego "należy spożyć do" na "najlepiej spożyć przed". Takie drobne zmiany naprawdę działają, zmuszają konsumentów do refleksji nad zbyt łatwym wyrzucaniem żywności do kosza i są skuteczne.
Ograniczenie emisji metanu
Oczywiście najgłośniejszą medialnie i podnoszoną przez wszystkich w kontekście zmian klimatu są emisje metanu, wiązane przede wszystkim z działalnością rolniczą, w tym z hodowlą bydła. Wiele firm stawia sobie ambitne cele, aby ograniczyć emisje gazów cieplarnianych znacznie szybciej, niż jest to przyjęte w założeniach unijnych. Przy czym należy pamiętać, że jest to możliwe tylko we współpracy z dostawcami mleka, stąd konieczność współdziałania, pokazywania dobrych praktyk, uczenia rozwiązań zmniejszających emisje.
Jako Związek Polskich Przetwórców Mleka aktywnie włączyliśmy się w wiele programów poświęconych rolnictwu zrównoważonemu. Jednym z nich jest finansowany z Funduszu Promocji Mleka projekt "Produkcja i przetwórstwo mleka w kontekście wyzwań klimatycznych, środowiskowych i zdrowotnych". Chcemy opracować spójną, napisaną łatwym do przyswojenia językiem informację dla producentów i przetwórców na temat zasad hodowli, procesów produkcji, ograniczania emisji gazów cieplarnianych, marketingu, przeciwdziałania marnowaniu żywności – zgodnie z wymogami transformacji mleczarstwa w duchu zrównoważoności i gospodarki obiegu zamkniętego - mówi prezes Hydzik
Nie wszyscy rozumieją nadchodzące zmiany
Przy okazji pojawia się refleksja, że polskie mleczarstwo stoi obecnie przed wyzwaniami, jakich nie było od lat.
Obawiam się, że świadomość czekających nas zmian nie dociera do wszystkich uczestników rynku, a wiele podmiotów, szczególnie tych małych i lokalnych nie dysponuje wiedzą i zasobami ludzkimi, które pozwoliłyby się zmierzyć z tymi problemami. Całkiem możliwa jest sytuacja, że niemożność dostosowania się do wyzwań środowiskowych, obok wahań na rynku mleka i wysokich kosztów produkcji, może być powodem przyspieszenia koncentracji na rynku przetwórstwa - dodaje.
(23.05.2023 za Roman Wieczorkiewicz, portalspozywczy.pl)
