Informacja Komisji Europejskiej z 23 listopada 2023 r.

06 grudnia 2023 r.

Posiedzenia Grupy Ekspertów ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych – Produkty zwierzęce, w zakresie: mleka i przetworów mlecznych, wołowiny i cielęciny oraz baraniny i koziny.

Mleko i przetwory mleczne

• We wrześniu 2023 r. skup mleka obniżył się -0,8% r/r, tj. -97 tys. ton; pierwszy raz spadek skupu mleka r/r, od września 2022 r. W okresie styczeń-wrzesień 2023 r. unijny skup mleka wzrósł +0,5% r/r. We wrześniu 2023 r., w relacji rocznej, skup mleka obniżył się w 13 państwach członkowskich (p.cz.). W ujęciu % największe wzrosty dotyczyły EE +8,3%, PT +6% i CY +5,7%, a zdecydowane spadki HR -8,9%, FR -4,8%, HU -4,1%. W DE skup mleka we wrześniu 2023 r. wzrósł +0,2% r/r, co oznacza spowolnienie produkcji mleka w DE. W IE spadek skupu mleka o -1,9% r/r, co nie jest typowe. Komisja poprosiła DE, FR i IE o dodatkowe informacje. We wrześniu 2023 r. produkcja mleka r/r wzrosła w Australii +0,5% r/r, obniżyła się w UK -1,1% (pierwszy raz od września 2022 r.), w NZ -0,4%, -0,2% w USA (spadek trzeci raz z rzędu w bieżącym roku). W okresie styczeń-wrzesień 2023 r. światowa produkcja mleka wzrosła r/r +0,5%, w analizowanych 5 regionach produkcja mleka wzrosła wszędzie, poza Australią -0,9%; NZ +1,5, USA +0,2%, UK +0,7%, UE +0,5%.
• W okresie styczeń-wrzesień 2023 r. unijna produkcja mleka wzrosła +0,5% r/r. Produkcja mleka wzrosła w 15 p.cz.; największe % wzrosty: RO +9,2%, EE +7,1%, CY +6,4%, a największe spadki: HR -7%, HU -4,1% i MT -4,4%. Wzrosty produkcji u największych unijnych producentów mleka: w DE i NL produkcja mleka wzrosła +2,2%, PL + 1,9% i ES +0,1%, a spadki we FR -2,5% (spodziewamy się wyższego spadku dla całego roku 2023), IT -1,4% i IE -1%.
• W okresie styczeń-wrzesień 2023 r. unijna produkcja przetworów mlecznych obniżyła się r/r jedynie w przypadku OMP -3,5%; masło +2%, PMP +3,4%, śmietanka +2,8%, mleko zagęszczone +6,2%, mleko pitne +0,3%, mleko fermentowane +1% i sery +1,7%.
• Unijna cena skupowanego mleka przestała się obniżać i ustabilizowała się na poziomie 43,5 euro/100 kg, tj. -0,2% m/m i -20,3% r/r, niemniej +11% względem średniej 5-letniej. W relacji miesięcznej unijna cena skupowanego mleka wzrosła w 14 p.cz. W 5 p.cz. cena skupu mleka była wyższa względem września 2022 r. W 8 p.cz. ceny skupu mleka były niższe r/r od -29% do -38%. Prognozowana cena skupu mleka w październiku 2023 r.: 43,47 euro/100 kg, tj. +0,02 euro m/m.
• We wrześniu 2023 r. skup mleka ekologicznego stanowił jedynie 4,1% skupionego mleka ogółem w UE, na podstawie powiadomień z 22 p.cz. Na LV cena mleka ekologicznego była niższa niż konwencjonalnego. Ceny skupu mleka ekologicznego nadal rosną kształtując się na poziomie 51,4 euro/100 kg; różnica w stosunku do ceny mleka konwencjonalnego rośnie i obecnie wynosi 7,9 euro/100 kg.
• W 46. tygodniu 2023 r. (13-19 listopada) średnie ceny przetworów mlecznych wzrosły na przestrzeni ostatnich 8-9 tygodni 2023 r. W relacji miesięcznej wzrosły ceny wszystkich przetworów mlecznych, za wyjątkiem Cheddara (-3,2%) i Ementalera (-2,2%). Na przestrzeni miesiąca cena masła wzrosła +8,8%, OMP +2,3%, a PMP +5,4%. Notowane ceny są nadal niższe niż przed rokiem oraz wyższe względem średniej 5-letniej, za wyjątkiem cen serwatki (-7%). Ceny w 46. tygodniu 2023 r.:

• masło: 526 euro/100 kg (+8,8% m/m dalej: -20% r/r)

• OMP: 263 euro/100 kg (+2,3% m/m; -17% r/r)

• PMP: 367 euro/100 kg (+5,4% m/m; -18% r/r)

• Cheddar: 346 euro/100 kg (-3,2% m/m; -26% r/r)

• Ementaler: 606 euro/100 kg (-2,2%; -4% r/r)

• Światowy popyt na przetwory mleczne jest korzystny w bieżącym roku. W okresie styczeń-sierpień 2023 r. unijny eksport przetworów mlecznych był wyższy w relacji rocznej +9% w ekwiwalencie mleka oraz +3% wartościowo. W wrześniu 2023 r. eksport przetworów mlecznych wzrósł w odniesieniu do wszystkich przetworów mlecznych, znaczący wzrost dotyczył oleju maślanego +37%, masła +16%. Również w okresie od stycznia do sierpnia 2023 r. wzrósł r/r eksport wszystkich przetworów mlecznych. W analizowanym okresie eksport masła wzrósł +10% do poziomu 166,7 euro/100 kg, OMP: +22% do 564,1 tys. ton, PMP +14% do 190,8 tys. ton oraz serów +2% do 911,5 euro/100 kg. Eksport masła do USA wzrósł +8%, Chin +19%, Arabii Saudyjskiej +65%, Korei Płd. +5%. Obecnie Arabia Saudyjska jest 3 głównym kierunkiem eksportu unijnego masła (11,2 tys. ton); do Arabii Saudyjskiej eksportuje 12 p.cz., głównie LT, IE, DK i PT. Unijny eksport OMP wzrósł do Algierii o +81%, Chin +6%, Egiptu +16%. Ponadto dobre wyniki eksportowe OMP dotyczyły m.in. Jemenu, Arabii Saudyjskiej i Wietnamu. Algieria importuje OMP przede wszystkim z PL i FR, odpowiadających za 56% unijnego eksportu OMP do Algierii; Polska wyeksportowała ponad 44 tys. ton OMP. Dobre wyniki w eksporcie PMP dot. UK +20%, Republiki Dominikańskiej +48%, Singapuru +57% i Algierii (24 tys. ton, głównie z NL, BE i FR). UE zwiększyła eksport serów m.in. do UK +1%, Korei Płd. +10% i Chin +5%; spadek eksportu serów do USA, Japonii, Ukrainy i Arabii Saudyjskiej.

• Od stycznia do 12 listopada 2023 r. wielkość unijnego importu przetworów mlecznych z Ukrainy ukształtowała się na poziomie 17,3 tys. ton o wartości 51,3 mln euro; import z Ukrainy był niższy o -62% w relacji rocznej. Główne importowane produkty z Ukrainy: OMP, kazeina, produkty otrzymane z serwatki. UE zaprzestała importowania masła (136 ton) i serów (165 ton).
• Podsumowując Komisja wskazała, że ceny skupu mleka przestały spadać z perspektywą wzrostów w najbliższym czasie, rosną ceny przetworów mlecznych, jest bardzo dobry popyt na unijne przetwory mleczne. Produkcja mleka spowolniła w ostatnim kwartale 2023 r.

Wołowina i cielęcina

• Utrzymuje się spadkowa tendencja w produkcji wołowiny. W okresie styczeń-sierpień 2023 r. unijna produkcja wołowiny w relacji rocznej obniżyła się w sztukach o -3,9%, a w tonach o -4,6%. Spadkowa tendencja utrzymuje się we wszystkich kategoriach. W relacji rocznej, największy spadek ubojów w tonach dotyczył jałówek -5,6%, cieląt -5,1% i młodego bydła -6,1%. Spadki ubojów dotyczą prawie wszystkich p.cz. Uboje r/r u największych producentów: FR -3,7%, DE +0,8%, IT -20%, IE -3,9%, ES -7,1%. W NL uboje wzrosły +3,3% r/r. Analizując uboje w UE w poszczególnych miesiącach w latach 2021-2022 notowana jest jednoznaczna tendencja spadkowa.
• Wydawałoby się, że tak znaczące spadki produkcji wołowiny doprowadzą do wzrostu cen, niemniej w bieżącym roku sytuacja kształtuje się odwrotnie. Wiosną i latem tego roku ceny obniżały się, ale od sierpnia 2023 r. obserwowana jest stagnacja cen. Zazwyczaj spadek produkcji skutkuje wzrostem cen, niemniej nie wzrasta popyt. Mamy trudną sytuację ekonomiczną. Notowana jest wysoka inflacja, ceny detaliczne są wysokie. Również ważną rolę odgrywają kwestie handlowe. Tak ja w przypadku sektora mleka, również w sektorze wołowiny ceny były historycznie wysokie. Bieżące ceny są też nadal wysokie. Wyjątkiem są ceny tusz krów (-11,8% r/r) – zazwyczaj ta cena jest dosyć niska, to nietypowy produkt w stosunku do pozostałych kategorii. W ostatnich latach ceny tusz krów kształtowały się na nietypowym, wysokim poziomie; wobec tego bieżące ceny tusz krów są również na wysokim poziomie.
• W 45. tygodniu 2023 r. średnia referencyjna cena kategorii referencyjnej (A/C/Z-R3) wyniosła 484,2 euro/100 kg, t. +0,2% t/t, -0,2% m/m i -2,8% r/r. Cena tusz krów (kategoria D) wyniosła 381,2 euro/100 kg, tj. -0,9% t/t, -5,2% m/m, -11,8% r/r, a cena młodego bydła rzeźnego (kategoria A) 484,6 euro/100 kg, tj. +0,1% t/t, +0,2% m/m, -3,8% r/r. W analizowanym okresie ceny żywych zwierząt są wyższe w relacji rocznej od +0,9% w przypadku młodego bydła opasowego (3,14 euro/szt.) do +8% w przypadku cieląt płci męskiej typu mięsnego (237,6 euro/100 kg). Jest mniejsza dostępność żywych zwierząt w porównaniu z latami ubiegłymi. Zmniejsza się liczebność stad. Dobrze funkcjonuje rynek eksportowy żywych zwierząt, co uzasadnia wysokie ceny żywych zwierząt r/r.
• Unijny handel na rynku wołowiny wyhamował, zarówno eksport, jak i import. W przypadku eksportu wołowiny i żywych zwierząt sytuacja jest dosyć stabilna. W okresie styczeń-sierpień 2023 r. eksport sektora wołowiny ukształtował się na poziomie 624,3 tys. ton i był wyższy w relacji rocznej o +0,6% (minimalny wzrost). Główne kierunki eksportowe UK (+2,8% r/r; do 248,9 tys. ton)), Turcja (57,5 tys. ton w ekwiwalencie masy tuszy względem 14,2 tys. ton w 2022 r. ogółem). Niemniej wartościowo eksport wzrósł +9,9% r/r do 3,03 mld euro.
• Głównym kierunkiem eksportowym dla UE jest UK, niemniej należy zwrócić uwagę na wzrost eksportu do Turcji, zwłaszcza żywych zwierząt. Od czerwca 2023 r., po zaprzestaniu eksportu świeżego mięsa do Turcji w 2018 r., w bieżącym roku nastąpiła zmiana – UE zwiększyła eksport świeżego mięsa ze stratą dla żywych zwierząt. To jest nietypowy trend w porównaniu z sytuacją z ostatnich 5 lat. Głównym źródłem eksportu świeżej wołowiny do Turcji jest Polska. Turcja jest szczególnym krajem, nie zawsze kieruje się trendami popytu i podaży, które są notowane w innych regionach. W Turcji jest szczególna polityka handlowa itp. Rynek często reaguje w oparciu o wewnętrze decyzje podejmowane w Turcji. Rośnie wolumen eksportu do Turcji, sytuacja będzie monitorowana.
• W przypadku unijnego importu, w okresie styczeń-sierpień 2023 r. odnotowano znaczący spadek importu sektora wołowiny – ilościowo import zmniejszył się r/r o -5,9% do poziomu 236,9 tys. ton, a wartościowo o -2,2% do poziomu 1,63 mld euro. Wynika to ze znaczącego spadku importowanych ilości z UK z uwagi na spadek produkcji (-26,6% r/r, do poziomu 66,2 tys. ton). Wzrost importu z tradycyjnych kierunków – Brazylii +11,4%, Argentyny +7,4%, Urugwaju +3,2%, z uwagi na wzrost produkcji w krajach Mercosuru. Obniżył się unijny import wołowiny z Australii (-13,7% r/r), która koncentruje się na innych rynkach, zwłaszcza na rynku Chin.
• Unijny bilans handlowy wołowiną i żywcem wołowym jest dodatni wartościowo i ilościowo.
• Największym rynkiem importowym wołowiny na świecie są Chiny, importując przede wszystkim z Brazylii i Australii. Na drugim miejscu plasują się USA. Rosną produkcja i eksport wołowiny Australii, wyprzedzając w tym roku USA. Ceny wołowiny na rynkach światowych są najwyższe w USA (599 euro/100 kg) i UK (560 euro/100 kg) z uwagi na ograniczenie wielkości stad bydła i produkcji. Odwrotna tendencja dotyczy krajów Mercosuru i Australii, gdzie produkcja rośnie.

Baranina i kozina

• • W relacji rocznej unijna produkcja baraniny i koziny obniżyła się. W okresie styczeń-sierpień 2023 r. uboje owiec obniżyły się w relacji rocznej o -5,5%, a ubój kóz był zdecydowanie głębszy i wyniósł -7%.
  • Mniejsza produkcja baraniny przekłada się na wzrastające ceny. Obecnie notowane są historycznie wysokie ceny na tym rynku, zarówno w przypadku jagniąt lekkich, jak i ciężkich. Należy mieć na uwadze, że popyt rośnie przed okresem świątecznym. W ubiegłym roku ceny były już dosyć wysokie, ale obecnie wzrosły znacząco w relacji rocznej. W 45. tygodniu 2023 r. (6-12 listopada):

• ceny jagniąt ciężkich: 777,5 euro/100 kg: +1,5% t/t, +5,4% m/m, +8,2% r/r
• ceny jagniąt lekkich: 854,9 euro/100 kg: +1,7% t/t, +5,7% m/m, +14,3% r/r

• • Ceny unijnej baraniny nie są konkurencyjne na rynkach światowych; w Australii i Nowej Zelandii ceny tusz baranich kształtują się na poziomie ok. 2,5-3,5 euro/kg. Różnica wynosi nawet 4-5 euro/kg. Wobec tego nie jest zaskoczeniem zwiększony import baraniny z Nowej Zelandii. Nawet w przypadku UK i Irlandii Płn. te cen są akceptowalne.
  • W zakresie handlu, unijny rynek jest atrakcyjny, z uwagi na niską podaż na tym rynku.
  • W okresie styczeń-sierpień 2023 r. unijny import baraniny i koziny wzrósł r/r zarówno z UK (+13,2% do 59,4 tys. ton), jak i Nowej Zelandii (+51,5%, do 51,5 tys. ton). Porównując jednak dane sprzed Covid, należy zauważyć, że w 2019 r. ogółem import z UK wyniósł 91,1 tys. ton, a z NZ 69 tys. ton, a zatem notowany jest znaczący spadek importowanych ilości. W przypadku Australii, import w okresie styczeń-sierpień 2023 r. ukształtował się na poziomie 2,8 tys. ton i był niższy w relacji rocznej o -35,1%. Należy jednak pamiętać, że import z Australii rośnie zazwyczaj w drugiej połowie roku, tak aby można było zrealizować kontyngent, wobec czego należy spodziewać się dodatniego importu dla całego roku 2023.
  • Unijny eksport sektora baraniny i koziny obniżył się w relacji rocznej o -3,4% do poziomu 71,2 tys. ton z uwagi na niższą podaż. Niemniej liczymy na to, że UE utrzyma bilans handlowy zwłaszcza z UK, gdzie również brakuje podaży. Znacząco eksport obniżył się r/r do Jordanii (-20,6%; do 15,8 tys. ton), Arabii Saudyjskiej (-11,8%, do 9,3 tys. ton), Izraela (-29,7%; 6,2 tys. ton). Wzrósł eksport do Libii i Maroka; UE powróciła również na rynek Hongkongu. Niektóre rynki eksportowe są niestabilne; konflikt w Izraelu i Palestynie wpłynie na unijny eksport.

Ponadto informuję o opublikowaniu 8 listopada 2023 r. rozporządzeń dotyczących norm handlowych dla jaj, tj.:

1. rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2464 z dnia 17 sierpnia 2023 r. zmieniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących jaj (zmienia załącznik do rozporządzenia nr 1308/2013);
2. rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2465 z dnia 17 sierpnia 2023 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących jaj oraz uchylającego rozporządzenie Komisji (WE) nr 589/2008 (zastępuje rozporządzenie nr 589/2008);
3. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2023/2464 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiającego zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących jaj.

(Informacja Krajowego Stowarzyszenia Mleczarzy)