Spotkanie z Henrykiem Kowalczykiem, Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi

05 lutego 2023 r.

1 lutego 2023, w Warszawie w siedzibie Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich Związek Rewizyjny, odbyło się spotkanie przewodniczących Rad Nadzorczych i prezesów Zarządów Spółdzielni Mleczarskich z Henrykiem Kowalczykiem – wiceprezesem Rady Ministrów, ministrem rolnictwa i rozwoju wsi. Podczas spotkania poruszono aktualne problemy i zagadnienia ważne dla branży mleczarskiej.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele organizacji rolniczych, spółdzielni mleczarskich oraz federacji konsumentów między innymi: przewodniczący Rad Nadzorczych i prezesi Zarządów Spółdzielni Mleczarskich zrzeszonych w KZSM Zw. Rew. oraz Dorota Grabarczyk – analityk rynku w Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Andrzej Steckiewicz – wiceprezydent Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, prezes Warmińsko-Mazurskiego Związku Hodowców Bydła Mlecznego.

Spotkanie otworzył Waldemar Broś, prezes Zarządu KZSM Zw. Rew., który omówił aktualną sytuację na rynku mleka w Polsce i UE.

Następie głos zabrał minister Henryk Kowalczyk. Podkreślił, że choć każda branża zmaga się ze swoimi wyzwaniami, to przetwórstwo mleka jest tą, która generalnie ma ich najmniej. – To dlatego, że jest ono w spółdzielczych rękach – powiedział szef resortu rolnictwa.

Po wypowiedzi ministra Kowalczyka pytania zadawali przedstawiciele branży. Poruszono ważne dla mleczarstwa kwestie, takie jak m.in.:

• współpraca i budowanie wzajemnego zaufania na wiele lat pomiędzy spółdzielniami mleczarskimi a producentami mleka,
• wysokie ceny w sieciach handlowych dla produktów mlecznych mimo spadku cen surowca,
• spadek liczby gospodarstw, w których jest prowadzona hodowla bydła mlecznego,
• uruchomienie naboru na modernizację gospodarstw rolnych, który m.in. daje rolnikom szanse na inwestycje w obszarze OZE,
• rola energii odnawialnej (OZE), zwłaszcza z biogazowni,
• ustawowego powołania Komisji Trójstronnej (rolnicy, przetwórcy, handel) w celu dokonywania oceny rynkowej i podejmowania decyzji cenowych.

Na pytania i wątpliwości zebranych odpowiedział minister rolnictwa Henryk Kowalczyk.

Ceny gazu a sytuacja na rynku

Minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk zauważył, że obecnie sytuacja na rynkach rolnych nie jest stabilna dla producentów i przetwórców, także mleka. Podkreślił, że choć ceny gazu spadły, to w związku z sytuacją geopolityczną nie wiemy, co może nastąpić w przyszłości. Poinformował, że o obecnej, niestabilnej sytuacji na rynkach rolnych rozmawiał także na forum Unii Europejskiej.

– Na ostatniej Radzie AGRIFISH był omawiany problem trudnej sytuacji na rynkach rolnych i padały różne pomysły. Chociaż Unia Europejska formalnie odeszła od interwencji rynkowych, uważam, że w przypadku dużych tąpnięć cenowych mechanizmy pomocy są potrzebne – zaznaczył szef resortu rolnictwa.

Rola energii odnawialnej

Szef resortu rolnictwa wskazał na ważną w obecnej sytuacji rolę energii odnawialnej (OZE), zwłaszcza z biogazowni.

– Energia odnawialna pochodząca z biogazowni to energia stabilna, a takiej w dzisiejszej sytuacji geopolitycznej szczególnie potrzebujemy. Tu ważna jest rola spółdzielni energetycznych, do których spółdzielnie mleczarskie mogłyby się włączać jako udziałowcy – stwierdził wicepremier.

Poinformował także, że został uruchomiony nabór na modernizację gospodarstw rolnych, który m.in. daje rolnikom szanse na inwestycje w obszarze OZE.

– Budżet pochodzi ze środków, które pozostały z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) 2014–2020. Z pieniędzy tych będą dofinansowane m.in. inwestycje właśnie w zieloną energię w gospodarstwach rolnych. Rolnicy będą mogli otrzymać wsparcie na fotowoltaikę z magazynami energii i na instalację pomp ciepła. – Pierwszeństwo będą miały gospodarstwa prowadzące hodowlę zwierząt – wyjaśnił wicepremier Kowalczyk.

Ceny surowca a ceny na półkach sklepowych

Odpowiadając na pytania i uwagi, które padły z sali, wicepremier Kowalczyk odniósł się do faktu, że sieci handlowe utrzymują wysokie ceny produktów mlecznych mimo spadku cen surowca.

– Zrozumiałe jest, że każdy chce maksymalizować swoje zyski – stwierdził szef resortu rolnictwa i zgodził się z twierdzeniem uczestników dyskusji, że istnieje potrzeba lepszej współpracy całego środowiska.

Współpraca branży

Minister zgodził się z potrzebą zorganizowania spotkania przedstawicieli całej branży mleczarskiej i zawarcia porozumienia, dzięki któremu łatwiej będzie o wzajemną lojalność całego środowiska i dbanie o interesy każdej ze stron. Zapowiedział starania, aby do takiego spotkania i porozumienia doszło.

Bieżące wyzwania rolników i przetwórców

Wicepremier Kowalczyk podkreślił, że bardzo ważna jest dobra, trwała współpraca i budowanie wzajemnego zaufania na wiele lat pomiędzy spółdzielniami mleczarskimi a dostawcami surowca, czyli rolnikami.

– Wówczas nie byłoby problemu, że rolnik odchodzi od swojej mleczarni do innej, która zapłaci mu za surowiec choć odrobinę więcej – stwierdził szef resortu rolnictwa.

Uczestnicy dyskusji zgłaszali ponadto problemy wynikające z obecnego spadku cen mleka – dla rolników to ryzyko spadku opłacalności produkcji w obliczu wciąż wysokich jej kosztów, a dla spółdzielni problem z satysfakcjonującą rolnika zapłatą za surowiec.

Minister rolnictwa i rozwoju wsi jeszcze raz podkreślił potrzebę współpracy środowiska. Odniósł się także do twierdzenia, że spada liczba gospodarstw, w których jest prowadzona hodowla bydła mlecznego.

– Wynika to z braku następstwa pokoleń. Hodowla bydła mlecznego jest wyjątkowo angażująca. To dlatego spadek liczby gospodarstw prowadzących taką hodowlę jest zjawiskiem powszechnym, widocznym nie tylko w Polsce. Nie spada natomiast wielkość produkcji mleka – informował wicepremier Kowalczyk.

Wicepremier zauważył też, że wciąż obowiązuje zerowy VAT na żywność.