Zaskakujący efekt inflacji. "Polacy wydają mniej na jedzenie"
12.04.2023 -
Firma MyBestPharm przeprowadziła badanie biorące pod uwagę wpływ inflacji na zmiany nawyków żywieniowych i zdrowotnych. Wyniki badania są zaskakujące. Połowa ankietowanych ograniczyła swoje wydatki na jedzenie z powodu drastycznych zmian cen.
Polacy oszczędzają na żywności
Respondentów zapytano o to, czy z powodu inflacji musieli ograniczyć wydatki na jedzenie. Aż połowa Polaków – 50% – odpowiedziała twierdząco. 36% nie wprowadziło oszczędności w tym zakresie, a 14% udzieliło odpowiedzi „trudno powiedzieć”.
Na podstawie wyników ankiety przygotowany został ranking miast, w których największy procent mieszkańców ograniczył zakupy żywnościowe ze względu na inflację.
Pierwsze miejsce zajął Wrocław: aż 61,8% mieszkańców zadeklarowało, że z powodu inflacji musiało ograniczyć wydatki na jedzenie. Na podium uplasowały się także Poznań – 56,1% oraz Białystok – 54,9%. Kolejne na liście są Bydgoszcz, Gdańsk, Łódź i Szczecin, z wynikami odpowiednio: 54%, 51,2%, 50,6% – wszystkie przekraczają średnią krajową, wynoszącą 50%.
Najmniejszy wpływ inflacji na wydatki na żywność zaobserwowano w Warszawie, gdzie do oszczędności zostało zmuszone 43,2% mieszkańców, w Krakowie – 41,2% oraz w Katowicach – zaledwie 31,1%.
Więcej mężczyzn niż kobiet ogranicza kupowanie jedzenia
Można zaobserwować wyraźną korelację odpowiedzi z płcią respondentów. W przypadku kobiet – 38,8% ograniczyło nabywanie jedzenia z powodu inflacji. Z kolei aż 62,9% mężczyzn deklaruje, że stara się ciąć koszty zakupów spożywczych. Taka różnica może wynikać po części z tego, że w Polsce wciąż najczęściej to kobiety robią niezbędne zakupy artykułów spożywczych dla całej rodziny (jak wynika z badań Gemius aż 93,3% Polek zajmuje się codziennymi zakupami, w przypadku mężczyzn – to 83,4%. Według innych badań, dotyczących nawyków zakupowych, tylko 44% mężczyzn regularnie robi zakupy spożywcze samodzielnie, bez konsultacji z partnerkami). Powzięcie oszczędności w dobie rosnących cen, przy jednoczesnej konieczności zaopatrzenia całej rodziny, może więc być trudnym zadaniem. Drugim powodem rezygnacji z prób oszczędności może być także chęć wybierania produktów lepszej jakości.
Inflacja w Polsce. Ceny żywności szybują
Według danych GUS inflacja w styczniu 2023 wynosiła aż 17,2% w stosunku do stycznia w 2022 (czyli: za te same towary w tym roku Polacy zapłacą średnio o
17,2% więcej). W stosunku do miesiąca poprzedniego (grudnia 2022) nastąpił wzrost o 2,4% – co oznacza, że inflacja wciąż rośnie w szybkim tempie. Fakt, że połowa respondentów badania stara się ograniczyć wydatki na jedzenie, pokazuje, jak ogromny wpływ ma inflacja na życie Polaków. Zmusza ona do oszczędności w tak podstawowej sferze, jaką są zakupy żywnościowe.
Ile Polacy wydają miesięcznie na jedzenie?
Kolejne pytanie, zadane ankietowanym, dotyczyło miesięcznych wydatków na jedzenie. Ponad 1/3 respondentów – 37,3% – poświęca na ten cel 1500 – 2000 złotych w ciągu miesiąca. 21,4% przeznacza na takie wydatki 2001 – 3000 złotych, a niewiele mniej – 19,4% – 1001 – 1500 złotych. Tylko 17,9% zadeklarowało, że ich miesięczne wydatki na żywność mieszczą się w 1000 złotych. Powyżej 3000 złotych wydaje jedynie 4% respondentów.
Odpowiedź na pytanie, czy Polacy wydają na jedzenie w ciągu miesiąca dużo czy mało, nie jest łatwa. W tym przypadku respondenci wypowiadali się odnośnie całościowych wydatków na jedzenie – a część z nich robi zakupy nie tylko dla siebie, ale całego gospodarstwa domowego. Niemniej w styczniu 2023 płaca minimalna wyniosła 2709 złotych netto. Mediana zarobków w Polsce (czyli „wartość środkowa” – połowa Polaków zarabia poniżej tej wartości) to 3403 złote netto. Oznacza to, że ponad 60% Polaków przeznacza w miesiącu na żywność ponad 55% pensji minimalnej. Ponad 21% – więcej niż 58% pensji, poniżej której zarabia połowa Polaków. Dodatkowo, w 2021 roku Główny Urząd Statystyczny oszacował, że przeciętny udział wydatków na jedzenie i napoje bezalkoholowe to w gospodarstwie domowym około 27% całości miesięcznego budżetu. Procent ten rósł w stosunku do poprzednich lat, oznacza więc to, że koszt artykułów spożywczych w dobie inflacji rośnie szybciej niż pensje.
Gdzie Polacy przeznaczają najwyższe kwoty na artykuły spożywcze?
Na podstawie odpowiedzi stworzono ranking miast, w których Polacy przeznaczają najwyższe kwoty na artykuły spożywcze.
Najwyższe wydatki deklarują mieszkańcy Wrocławia – aż 76,5% wydaje tutaj na żywność ponad 1500 złotych. Niewiele lepiej sytuacja przedstawia się w Bydgoszczy – tu uzyskano wynik 73,5%. Na trzecim miejscu uplasowało się miasto Bydgoszcz z wynikiem 70,1%.
Kolejne w rankingu są Szczecin – 64,6%, Warszawa – 64%, Gdańsk – 63,9% i Białystok – 62%.
Najmniej wydają mieszkańcy Łodzi – tu 59,7% deklaruje wydatki powyżej 1500 złotych, Krakowa – 52,9% oraz Katowic – 34%.
Można zaobserwować korelację między odpowiedziami na pytanie o ograniczenie wydatków na zakupy spożywcze, a deklaracjami co do wysokości tych wydatków. We Wrocławiu i Poznaniu największy odsetek respondentów deklaruje, że musiało zacząć ograniczać wydatki na ten cel. Jednocześnie to w tych miastach mieszkańcy najczęściej wydają powyżej 1500 złotych. Z kolei mieszkańcy Krakowa i Katowic najrzadziej starali się zadbać o to, aby wydawać mniej – 41,2% i 31,% – i jednocześnie to oni najrzadziej wydają więcej niż 1500 złotych.
W których miastach mieszkańcy zaczęli zdrowiej odżywiać się po pandemii?
Na zwyczaje zakupowe Polaków w ostatnich latach wpłynęła nie tylko inflacja, ale także pandemia. Oznaczała ona m.in. długą przerwę w stołowaniu się na mieście, z drugiej – rosnącą popularność zamawiania żywności online. Część Polaków ze względu na dłuższy pobyt w domu i możliwość lepszego spożytkowania czasu, dotąd przeznaczanego na dojazdy do miejsca zatrudnienia, zaczęła bardziej dbać o swoje posiłki. Inni z kolei nabrali zwyczaju podjadania podczas pracy na home – office. Respondentów zapytano więc, czy pandemia wpłynęła na ich zachowania żywieniowe.
1/3 respondentów – 33,7% – deklaruje, że podczas pandemii zaczęło odżywiać się zdrowiej. 20,7% twierdzi, że zaczęło jeść mniej. 32,6% zadeklarowało, że nie zmieniło swoich zwyczajów, a z kolei 13% udzieliło odpowiedzi „trudno powiedzieć”. Dane pokazują więc, że nowe, pandemiczne warunki miały przynajmniej jeden, pozytywny efekt: około 1/3 Polaków wykorzystała je do zadbania o zdrowszą dietę.
Na podstawie deklaracji przygotowano ranking miast, których mieszkańcy po pandemii zaczęli odżywiać się zdrowiej. W pierwszym w zestawieniu Szczecinie aż 45,6% mieszkańców deklaruje, że zmieniło nawyki nawykowe na lepsze. Na drugim miejscu znalazł się Gdańsk z wynikiem 41,9%, a na trzecim Białystok – 36,6%. W Łodzi 35,1% mieszkańców po pandemii bardziej dba o swoje nawyki żywieniowe, w Krakowie 33,3%, a w Bydgoszczy – 32,2%.
Cztery ostatnie miejsca w rankingu zajęły kolejno Poznań – z wynikiem 31,1%, Wrocław – 30,9%, Warszawa – 30,4% oraz Katowice – 28,3%.
Gdzie jest najwięcej wegetarian?
W ramach badania zwyczajów żywieniowych Polaków, respondenci zostali zapytani także o to, jaką stosują dietę. Wyniki przedstawiają się następująco:
37,2% nie stosuje żadnej diety
21,5% stosuje dietę wegetariańską
14,1% stosuje dietę odchudzającą
10% stosuje dietę bezglutenową
5,6% stosuje dietę wysokobiałkową
3,5% stosuje dietę wegańską
1,6% stosuje dietę bez laktozy
1,1% stosuje dietę niskobiałkową
5,4% stosuje dietę nie wymienioną w ankiecie.
Prawie 2/3 mieszkańców miast stosuje więc specjalną dietę
Warto zwrócić uwagę na fakt, że aż 25% respondentów (1/4) nie je mięsa. Wpisuje się to w ogólny trend rosnącej popularności wegetarianizmu – jak pokazują dane GUS spożycie mięsa w Polsce na mieszkańca systematycznie spada. (W 2021 wynosiło 70,5 kg na mieszkańca, mniej o 2,8 kg od 2020.) Coraz większa liczba Polaków jest zainteresowana wegetarianizmem. Z jednej strony wynika to z dbałości o zdrowie, z drugiej – rosnącej świadomości w zakresie ekologii oraz praw zwierząt.
Interesujący może być fakt, że tylko 14,1% ankietowanych deklaruje, że korzysta z diety odchudzającej. Badania pokazują, że główną motywacją do stosowania diety dla Polaków są więc wskazania zdrowotne – nie chęć zrzucenia kilogramów.
Na pytanie „Czy Twoim zdaniem zdrowa dieta dostarcza wszystkie niezbędne wartości odżywcze” tak odpowiedziało 70,2% ankietowanych, nie – 16,5%, a nie wiem – 13,3%. Stosunkowo duża liczba odpowiedzi „nie” wyjaśnia po części popularność suplementacji pośród Polaków. Wiele osób boryka się z problemem zbilansowania diety tak, aby dostarczyć organizmowi niezbędne wartości odżywcze i sięga po dodatkowe substancje.
W toku badań przygotowano ranking miast, w których dieta wegetariańska cieszy się szczególną popularnością. W tym zestawieniu prowadzi Wrocław: aż 34% ankietowanych z tego miasta (ponad 1/3) deklaruje stosowanie diety wegetariańskiej. Drugie miejsce zajęła Warszawa z wynikiem 31,2%. Trzeci w zestawieniu jest Poznań – 28,8%. Duża liczba wegetarian (ponad ¼) zamieszkuje także w Bydgoszczy – 25,3%.
Dieta wegetariańska jest mniej popularna w Gdańsku – 18,6%, Białymstoku – 15,5% oraz w Łodzi – 14,3%. Najrzadziej mięsa nie jedzą mieszkańcy Krakowa – 10,8%, Szczecina – 10,1% oraz Katowic – 8,6%.
(12.04.2023 za portalspozywczy.pl)
