Zmiany w prawie pracy. Od 1 września wzrost pensji młodocianych
04.09.2023 -
Po zmianach w prawie pracy, które weszły w życie pod koniec kwietnia tego roku, przyszedł czas na zmiany dotyczące wyższych stawek wynagrodzenia dla pracowników młodocianych oraz szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Od 1 września wyższe pensje dla pracowników młodocianych
Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania, od 1 września weszły w życie przepisy wprowadzające wyższe płace dla tej grupy pracowników.
W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania zmieniony został stosunek procentowy do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce w poprzednim kwartale. Dotychczas w pierwszym roku nauki wynosił on nie mniej niż 4%, w drugim roku nauki – nie mniej niż 5%, natomiast w trzecim roku nauki – nie mniej niż 6%.
Od 1 września stosunek procentowy wynosi odpowiednio:
1) nie mniej niż 8% – w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole,
2) nie mniej niż 9% – w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole,
3) nie mniej niż 10% – w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole.
Nie mniej niż 7% miesięcznego wynagrodzenia dla młodocianych przyuczających się do zawodu
Rozporządzenie wprowadziło również zmianę dla młodocianych, którzy odbywają przyuczenie do wykonywania określonej pracy. Tej grupie przysługuje od 1 września nie mniej niż 7% wynagrodzenia obliczanego w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce w poprzednim kwartale.
Zmiany w składkach na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
1 września weszły również w życie zmiany przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 9 sierpnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
W dotychczas obowiązującym rozporządzeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowiła wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu do wysokości nie przekraczającej miesięcznie jednej czwartej bieżącego najniższego wynagrodzenia za pracę.
Zmieniające rozporządzenie wprowadziło natomiast kwotę maksymalną – 450 zł zarówno wartości finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, jak również wartości otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych uprawniających do nabycia wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych.
Z nowego rozporządzenia, obowiązującego od 1 września 2023 r., usunięto m.in. zapis, iż podstawy wymiaru składek nie stanowią nagrody Ministra Gospodarki za szczególne osiągnięcia w eksporcie oraz odprawy wypłacone pracownikom powołanym do zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 125 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Co zmieniło się w prawie pracy w 2023 r.?
Wśród zmian w prawie pracy, które weszły w życie 26 kwietnia tego roku, są nowe uprawnienia pracownicze, dodatkowa ochrona przed zwolnieniem i nowe obowiązki informacyjne w zakresie umów o pracę.
Nowe uprawnienia pracownicze od 26 kwietnia 2023 r.
Jednym z nowych uprawnień pracowniczych, które weszły w życie 26 kwietnia 2023 r. jest prawo pracownika do równoległego zatrudnienia. Jeżeli pracodawca nie podpisał z pracownikiem umowy o zakazie konkurencji, pracodawca nie może zabronić swojemu pracownikowi pracy w innej firmie. Czynnikiem, który oprócz umowy o zakazie konkurencji zakazuje wykonywania pracy dla innego pracodawcy, są przepisy dotyczące zatrudniania pracowników samorządowych.
Zmiana formy zatrudnienia
Pracownicy, który pracują w firmie min. 6 miesięcy mają prawo do wystąpienia z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia, m.in. zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca ma obowiązek udzielenia na każdy taki wniosek odpowiedzi w ciągu miesiąca i jeżeli nie ma żadnych przeciwwskazań, uwzględnić je.
Prawo pracowników do szkolenia
Pracodawca ma również obowiązek zapewnić bezpłatne szkolenia niezbędne przy wykonywaniu danej pracy. Co istotne, szkolenia te powinny odbyć się w godzinach pracy. Natomiast, jeżeli czas ich realizacji przekracza godziny pracy pracownika, są wówczas wliczane do czasu pracy.
Dodatkowe przerwy w pracy
Od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy, których czas pracy przekracza 9 godzin mają prawo (oprócz gwarantowanej przerwy co najmniej 15. minutowej dla wszystkich pracowników, którzy pracują co najmniej 6 godzin) do dodatkowej przerwy co najmniej 15 min. Co więcej, pracownicy, których dzień pracy jest dłuższy niż 16 godz. (oprócz tych dwóch gwarantowanych przerw) mają prawo do kolejnej przerwy co najmniej 15 min.
Zmiany w zakresie umów o pracę od 26 kwietnia 2023 r.
W związku ze zmianami, jakie zaszły w zakresie umów o pracę, pracodawca ma m.in. obowiązek zawarcia w umowie o pracę informacji również o siedzibie pracodawcy. Natomiast jeżeli pracodawca jest osobą fizyczną, koniecznym jest podanie w umowie adresu zamieszkania.
W przypadku umów o pracę na okres próbny i tych na czas określony pracodawca ma też obowiązek zawrzeć w nich m.in. czas jej trwania lub dzień jej zakończenia. Co więcej, umowa na okres próbny może zostać zawarta na maks. 3 miesiące. Ten rodzaj umowy może zostać przedłużony, w uzgodnieniu z pracownikiem, jedynie o czas urlopu bądź innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika.
Większe uprawnienia pracowników i członków ich rodzin
Każdy pracownik ma prawo do 5 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego, który przysługuje na zapewnienie osobistej opieki bądź wsparcia członka rodziny lub osoby zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym. Warunkiem do skorzystania z tej formy urlopu są poważne względy medyczne.
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej
Zgodnie ze zmianami pracownik ma również prawo do 2 dni/16 godz. zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych lub zdrowotnych. Za te dni prawo przewiduje połowę wynagrodzenia.
(04.09.2023 za portalspozywczy.pl)
