10 trendów, które będą kształtować handel w Polsce
26.01.2023 -
Inflacja i wzrost cen, zmiana nawyków zakupowych, rozwój rynku C2C. Agencja badawcza Inquiry wskazała 10 trendów, które zdominują handel w Polsce w tym roku. Opisuje je dla nas prezes firmy, Agnieszka Górnicka.
- Wojna w Ukrainie
Rok 2022 upłynął po znakiem inwazji rosyjskiej na Ukrainę oraz jej wpływu na polskie społeczeństwo i gospodarkę. Ogromna fala uchodźców z Ukrainy zmieniła również rynek handlowy. Sieci w rozmaity sposób angażowały się w pomoc Ukraińcom. Obecność dużej liczby osób z Ukrainy widać coraz wyraźniej w polskim handlu. W 2022 roku mogliśmy znaleźć w sklepach osobną komunikację w języku ukraińskim. Dodatkowo, spora liczba Ukraińców znalazła pracę w polskich sklepach i sieciach.
Wojna na Ukrainie miała również ogromny wpływ na polskich konsumentów. Badania Inquiry z mają ubiegłego roku pokazały, że dla ponad połowy dorosłych Polaków obecność danej firmy na rynku rosyjskim miała istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji o zakupie produktów danej firmy bądź wyborze danego sklepu. Nawet jeśli wypowiedzi te były w dużej mierze deklaratywne, kryzys wizerunkowy sieci Leroy Merlin czy Auchan był prawdziwy.
Są też pozytywne zjawiska - polski handel mocno otworzył się na ukraińskie produkty, których chęć zakupy deklarowało aż 60% Polaków (lipiec 2022). Coraz częściej można je znaleźć w sklepach. Widzimy też, że ukraińskie firmy przenoszą działalność lub inwestują w Polsce; otrzymujemy coraz więcej zapytań związanych z takim procesem. Ukraina staje się ważnym partnerem handlowym dla Polski, szczególnie w zakresie produktów rolnych (głównie rzepak, kukurydza i oleje).
- Rosnące ceny
Jednym z głównych problemów, z jakim musiał się w 2022 mierzyć rynek handlowy i konsumenci był ciągły wzrost cen. Coraz wyższa inflacja dotknęła właściwie wszystkich kategorii produktów i spowodowała dużo zamieszania na rynku. Od początku 2022 roku prowadzimy cykliczne comiesięczne badanie dotyczące odczuć Polaków związanych z rosnącymi cenami. Widzimy w nim jak mocno obecna sytuacja odbija się na polskich konsumentach. Wiele osób obawia się również, czy sprostają rosnącym ratom kredytów.
Rok 2023, a z pewnością jego pierwsza połowa, upłynie nam pod znakiem dalszej walki z rosnącymi cenami oraz obniżeniem siły nabywczej. Wysoka inflacja nadal będzie kształtować ceny na rynku produktów i usług. To z jednej strony skłania konsumentów do szukania oszczędności i ograniczania wydatków, z drugiej zaś widzimy tendencje do uciekania od gotówki. Oszczędzanie przestało się opłacać, co może mieć negatywne konsekwencje w przyszłości.
- Zmieniamy swoje zakupy
W związku z sytuacją na rynku zmieniły się nasze zachowania zakupowe. Wiele planów odłożyliśmy na później, a codzienne zakupy robimy inaczej niż dotychczas. Badania Inquiry z grudnia 2022 roku pokazują, że ponad połowa konsumentów regularnie poszukuje promocji oraz tańszych produktów, a także wybiera tańsze sklepy. Dodatkowo, 40% Polaków rezygnuje z zakupu niektórych kategorii. Znacznie rzadziej korzystamy również z rozrywki i kultury, a także z produktów premium czy po prostu z przyjemności. Co czwarty Polak rezygnuje również z usług gastronomicznych. Zmienia się też koszyk, często pod wpływem promocji. W tej sytuacji zyskają te sieci handlowe, które pomogą klientom radzić sobie w tej trudnej sytuacji finansowej.
- Nowe kanały zakupów
Niezależnie od sytuacji ekonomicznej, nabierają na znaczeniu nowoczesne kanały zakupowe, na przykład live commerce, czyli zakupy na żywo podczas transmisji online prowadzonych przez sklepy czy butiki. Nasze badanie z kwietnia 2022 roku pokazuje wyraźnie, że zjawisko live-commerce może już niedługo mieć istotny wpływ na rozwój e-commerce w Polsce. Takie zakupy robił już co dziesiąty Polak, zaś transmisje najczęściej prowadzone są na portalach społecznościowych i zyskują ogromną popularność w młodszych grupach wiekowych, szczególnie wśród klientów w wieku od 25 do 34 lat. Obecnie największy udział w sprzedaży ma odzież, ale live commerce będzie mieć znaczenie dla każdej kategorii. Oczekujemy w związku z tym dalszej fragmentacji, a jednocześnie demokratyzacji handlu; obecnie transmisje live commerce to domena małych firm czy wręcz osób indywidualnych. To także dobry sposób na sprzedaż za pośrednictwem influencerów.
- E-grocery i dark stores
Zmieniają się także zakupy spożywcze. Polacy coraz częściej korzystają z oferty e-grocery, czyli zakupów spożywczych online. To jeden z tych segmentów, których wzrost został przyspieszony w czasie pandemii COVID-19. Dane PwC z 2021 mówią o wartości polskiego rynku e-grocery na poziomie 5 mld zł i wzroście do 18 mld zł w 2026 roku. Choć tak szybki wzrost w naszej opinii jest nierealny, to segment e-grocery na pewno czeka dynamiczny rozwój. Badanie Inquiry z 2022 roku pokazuje, że 69% Polaków mieszkających w miastach ma za sobą doświadczenie zakupu produktów spożywczych online, przy czym 60% kupujących deklaruje, że w przyszłości będą to robić tak samo często jak dotychczas, a kolejne 23% - częściej niż dotychczas.
Jedną z gałęzi tego sektora jest z pewnością dynamicznie rosnący rynek tzw. quick commerce, czyli szybkich dostaw zakupów dostarczanych zwykle w 15-30 minut z tzw. dark store’ów, małych magazynów w centrach miast lub osiedli mieszkaniowych, które wpisały się podczas pandemii w miejski krajobraz. Jednym z liderów rynku jest aplikacja Lisek, której rozwój pokazuje potencjał tego rynku. Aplikacja Lisek przekroczyła w 2022 roku liczbę ponad pół miliona pobrań na telefony z systemami Android i iOS. Lisek działa już w 9 miastach Polski i dociera do ponad 3,5 mln Polaków. Trzeba jednak zauważyć, że niektórzy gracze na tym rynku zdążyli już zamknąć działalność w Polsce.
nnym przykładem są firmy zapewniające dostawy, które wchodzą we współpracę z sieciami handlowymi, jak na przykład Glovo, które przewiduje, że w ciągu nadchodzących 12 miesięcy w branży delivery kluczowymi trendami będą potrawy wegetariańskie i inne zakupy spożywcze, a także nowe kategorie na polskim rynku, jak kwiaty, książki, artykuły papiernicze, kosmetyki, czy produkty dla zwierząt domowych.
- Zamieszanie na rynku marketplace
Platformy marketplace to w Polsce ogromna część rynku e-commerce z niekwestionowanym liderem - Allegro. Choć w Polsce działa już kilka konkurencyjnych platform (w tym Amazon), w 2021 roku na polski rynek weszła duża azjatycka firma – Shopee. To nie pierwszy przypadek, kiedy polski rynek zelektryzowała wiadomość o wejściu liczącego się gracza. W styczniu 2023 roku rynek obiegła jednak wiadomość o zamknięciu serwisu Shopee w Polsce. Wszystko wskazuje na to, że nic nie jest w stanie zakłócić pozycji Allegro, które ma status jednej z najsilniejszych marek w Polsce. W czasie 1,5 roku działalności Shopee w Polsce, zakupy zrobiło tu przynajmniej raz 27% Polaków.
- Ekologia
Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju odgrywają coraz większe znaczenie w strategiach firm handlowych, ale także w indywidualnych działaniach konsumentów, którzy coraz mocniej zwracają uwagę na pochodzenie produktów, sposób ich wytworzenia czy skład. Dodatkowo, badania pokazują, że konsumenci w swoich wyborach biorą pod uwagę również aktywność firm w zakresie działań związanych z ochroną środowiska. Choć tempo zmian może zostać przyhamowane w wyniku kryzysu, to w wielu przypadkach ekologia stanowi również szansę. Konsumenci rozumieją że bycie "eko" nie musi oznaczać kupowania droższych produktów - obecnie warto postawić na oszczędzanie żywności, wody i energii, a także kupowanie produktów używanych czy pochodzących z recyklingu, bądź też naprawianie zepsutych urządzeń.
- Dalszy rozwój rynku C2C
W związku z omawianymi wyżej czynnikami zewnętrznymi, czyli rosnącymi cenami, trendami ekologicznymi oraz koniecznością oszczędzania, w 2022 roku nadal dynamicznie rozwijał się rynek C2C i można przypuszczać, że kolejny rok nie przyniesie spowolnienia w tym zakresie. W dobie wysokich cen oraz dbałości o środowisko kupowanie produktów za pośrednictwem platform C2C jak np. OLX, Allegro Lokalnie czy Vinted stanowi solidną alternatywę wobec klasycznych zakupów. Możliwość wymiany używanych rzeczy w pełni odpowiada nie tylko potrzebie oszczędzania, ale wiąże się także ze zrównoważonym rozwojem i ideą drugiego życia produktów. Badania pokazują, że Polacy korzystają z takich rozwiązań coraz częściej. Przed nami z pewnością niełatwy 2023 rok, ale rynek C2C będzie rozwijać się nadal, tworząc dodatkowe okazje do dla gospodarstw domowych dla podreperowania budżetów.
- Nowe technologie
Nowe technologie to trend stale obecny w handlu. W ostatnich latach rozwinęły się szczególnie rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, które coraz śmielej wkraczają do sklepów. Rok 2022 upłynął pod znakiem dynamicznego rozwoju chociażby w segmencie sklepów bezobsługowych jak np. sklepy Żabka Nano, których jest w Polsce już około 50. Nowe technologie pozwalają również automatyzować procesy (np. magazyny i logistykę), co sprzyja redukcji kosztów, szczególnie w handlu online. Jednocześnie bardzo zmienia się rynek dostaw oraz płatności cyfrowych, które z impetem wkroczyły również do zakupów tradycyjnych. Możemy też oczekiwać rozwoju strategii omnichannelowych, czyli łączenia doświadczeń klienta w świecie online i offline w ramach danej marki czy sieci sklepów. Przyszłością są takie koncepty jak Żabka Nano, sklepy Eobuwie, Modivo, Sportano czy samoobsługowe kasy w sieci Decathlon, które samodzielnie skanują wkładane produkty.
- Convenience
Kryzys i wysokie ceny nie wykluczają rozwoju w obszarze convenience. Przykład sieci Żabka pokazuje, że odpowiednio skonstruowana oferta i bardzo dobrze zaplanowana strategia komunikacji pozwala przyciągnąć znaczącą grupę klientów, którzy nie są tak bardzo wrażliwi na ceny. Mowa tu przede wszystkim o ludziach młodych, którzy nie prowadzą własnego gospodarstwa, ale także o każdej głodnej lub spragnionej osobie, która chce szybko kupić coś do jedzenia czy picia. Żabka obiecuje nam oszczędność czasu - a za to warto zapłacić wyższe ceny.
(26.01.2023 za dlahandlu.pl)
