ABC dotacji (2)

03 grudnia 2015 r.

Do 30 grudnia 2015 r. przetwórcy mleka oraz firmy, które zajmują się obrotem produktami mleczarskimi, będą mieli możliwość składania wniosków pomocowych w ramach nowego PROW 2014-2020 Działanie 4.2. „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi i ich rozwój”.

Zgodnie z przewidywaniami zamiast uprościć i tak już dosyć skomplikowaną procedurę uzyskania dotacji, to wprost przeciwnie, na potencjalnych inwestorów czyha wiele pułapek, zmieniono wiele procedur oraz wyraźnie zaostrzono kryteria dostępu.

1. Pierwszą nowością jest wyeliminowanie z możliwości uzyskania dotacji zakładów większych niż średnie (do 250 osób zatrudnienia i 50/43 mln euro obrotu). W ten sposób o pomoc nie może ubiegać się 26 największych zakładów mleczarskich, w tym także te, które niewiele przekroczyły ten próg. Do oceny czy inwestor należy do grupy MŚP bezwzględnie stosuje się zasady obliczeń wielkości przedsiębiorstwa – powiązania właścicielskie (NIEZALEŻNE/PARTNERSKIE/ZWIĄZANE) zgodnie z Zaleceniem Komisji 2003/361/WE, opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE L 124 z 20 maja 2003 r., na podstawie których powiązania dotyczą nie tylko właścicieli, ale także zarządów firm, prokurentów, organów nadzorczych czy działalności na rynkach pokrewnych.
2. Drugą nowością jest odmowa dotacji do budowy nowych zakładów dla 11 (z 25 PKD) branż, w tym przetwórstwa mleka i sprzedaży hurtowej artykułów nabiałowych. Ponieważ nadal nie opublikowano definicji agencyjnej „nowego zakładu” trudno na dzień dzisiejszy realnie ocenić, czy działanie inwestycyjne, polegające na budowie nowej hali lub uruchomienie nowej produkcji wyczerpuje zapisy Rozporządzenia. Pytania w biznesplanie o dotychczasowe zużycie wody czy energii elektrycznej niewiele wnoszą do sposobu kwalifikowalności wydatków.
3. Kolejnym novum, a jednocześnie czynnikiem nastręczającym inwestorom problem z oceną dostępu do dotacji, jest zastosowanie oprócz minimalnych ekonomicznych wskaźników oceny dotychczasowej działalności (które nawet przy ich niespełnieniu NIE wykluczają inwestora) jest zastosowanie wskaźnika zastępowalności (efekt deadweigth). Pomimo że Agencja nie domaga się twardych wyliczeń tego wskaźnika, to istniejące algebraiczne metody obliczeń z łatwością zweryfikują deklaratywne zapisy np. o braku nadmiernych zapasów finansowych czy tworzeniu niestatutowych funduszy inwestycyjnych…
4. Można obowiązujące kryteria dostępu do uzyskania wsparcia w tym rozdaniu przedstawić obrazowo poprzez diagram tzw. czworoboku dostępu;

5. Pomimo trwającej w mleczarstwie recesji zaostrzono brzegowe wskaźniki ekonomiczne określające standing poszczególnych firm. Dla przetwórstwa mleka na niezmienionym poziomie w porównaniu z naborem z 2013 roku pozostały właściwie tylko dwa wskaźniki (ROS i ROA), a zdecydowanie podwyższono pozostałe (CR, QR, i ER).

10.51.Z: Przetwórstwo mleka i wyrób serów

Zdecydowanie ostrzej potraktowano „Handel Hurtowy mleka i wyrobów mleczarskich” – wyraźnie zaostrzono WSZYSTKIE minimalne wskaźniki.

6. W tym naborze nie mamy już (dosyć sztucznego) wykluczenia produkcji i pakowania masła, ale określono w innym Rozporządzeniu (definicja artykułu mleczarskiego) minimalne zużycie mleka poprzez współczynniki równoważności określające ilość mleka wykorzystywanego do wyprodukowania np.

• 1 kg jogurtu naturalnego – 1 kg
• 1 kg sera twarogowego – 8 kg
• 1 kg sera dojrzewającego – 11 kg
• 1 kg masła – 22 kg

7. Po raz pierwszy określono w Załączniku nr 2 katalog 11 rodzajów kosztów związanych z ochroną środowiska lub przeciwdziałaniem zmianom klimatu w tym np. biogazownie, wymiana eternitowych pokryć dachowych czy budowa zespołu zbiorników do remediacji (neutralizacji) odpadów, pozostałości przetwórczych czy osadów. Przysparzające dotychczas wielu sporów interpretacyjnych urządzenia i budowle do wytwarzania energii na cele własnej produkcji, np. kogeneracyjne przetwarzanie biogazu powstałego z beztlenowej fermentacji ścieków, doczekały się wreszcie prawnego unormowania.
8. Inne nowe rozwiązania o których należy wspomnieć to;

• Postępowanie ofertowe jest nieobowiązkowe na etapie składania wniosku o pomoc, ale trudno bez niego prawidłowo przygotować aplikację;
• Przewidziane jest TYLKO jedno uzupełnienie zamiast praktycznie czterech (dwa formalne, dwa ekonomiczne);
• Czas na uzupełnienie skrócono do 14 dni zamiast dotychczasowych 21, a dla Agencji wydłużono czas na podpisanie umowy do 8 miesięcy;
• Nie przewiduje się praktycznie możliwości zmiany zakresu rzeczowo-finansowego opisanego we wniosku;
• Koszty budowy czy modernizacji nie mogą przewyższać połowy wszystkich kosztów projektu.

Uwagi związków mleczarskich (nieliczne i z reguły mało merytoryczne) NIE zostały, podobnie jak już wielokrotnie wcześniej, uwzględnione przez MRiRW przy tworzeniu Rozporządzenia do tego działania.

Chyba nieprzypadkowy jest termin naboru wniosków dla przetwórców – na 7 dotychczasowych naborów 5 z nich odbywało się albo w długie weekendy lub w Święta Wielkanocne czy Bożego Narodzenia, kiedy wiadomo, że niewiele można załatwić w urzędach….

W obecnie przyjętych procedurach większość zmian poszła w kierunku zapisów, które służą głównie wygodzie agencyjnych urzędników a nie inwestorów, może nowe kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dokona poprawek w programie na korzyść przetwórców.

Wiesław Wasilewski

funduszepomocowe@wp.pl