Agnieszka Maliszewska na Forum Biznesu Cogeca
W dniu 30.11.2022 r. odbyło się Forum Biznesu Cogeca pod hasłem „Znaczenie komunikowania elementów środowiskowych, społecznych i zarządzania: podejście B2B i B2C europejskich spółdzielni rolniczych”
Forum zgromadziło ekspertów ds. polityki i przedstawicieli spółdzielni rolniczych z całej UE, którzy skupili się na wpływie komunikacji na temat aspektów środowiskowych, społecznych i dotyczących zarządzania (ESG) oraz znaków zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju w ramach inicjatywy dotyczącej zrównoważonego systemu żywnościowego na spółdzielnie Rolnicze – do sposobów tworzenia wartości dodanej, a także do znaczenia marketingu i komunikacji, dla podnoszenia świadomości na temat wkładu spółdzielni rolniczych w zrównoważony rozwój w całej Unii.
Celem Forum było odniesienie się do szerokich zagadnień dotyczących zrównoważoności.
Christian Høegh-Andersen, koordynator Forum Biznesowego i wiceprzewodniczący Cogeca otwierając Forum powiedział „Jest dla nas jasne, że spółdzielnie rolnicze mają przewagę konkurencyjną nad innymi formami biznesowymi w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dlatego powinniśmy zastanowić się, jakie są najlepsze sposoby, aby konsumenci byli o tym informowani. W ten sposób nasze spółdzielnie rolnicze mogą być widoczniejsze, zyskując wartość dodaną”.
Europejskie spółdzielnie rolnicze są dobrze przygotowane do zaspokojenia potrzeb systemów żywnościowych w zakresie zrównoważenia społecznego, gospodarczego i środowiskowego. Mogą również być w stanie osiągnąć wartość dodaną swoich produktów w stosunku do produktów innych producentów poprzez skuteczne wykorzystanie systemu oznakowania zrównoważonego rozwoju.
Na Forum Biznesu Cogeca europejskie spółdzielnie wspólnie omówiły swoje strategie biznesowe.
Zgodnie z wizją Komisji Europejskiej, strategia „od pola do stołu” ma promować zrównoważoną konsumpcję żywności, co wpisuje się w szersze założenia Europejskiego Zielonego Ładu. W strategii widnieje następujący zapis: „Zrównoważony system żywnościowy będzie miał zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych i środowiskowych Zielonego Ładu, przy jednoczesnym zwiększeniu dochodów producentów surowców i wzmocnieniu konkurencyjności UE”.
W związku z tym w ramach strategii „od pola do stołu” zrodziła się inicjatywa dotycząca zrównoważonych systemów żywnościowych. Zdaniem Komisji inicjatywa ta nakreśli główne zasady i cele, a także wymagania i obowiązki wszystkich podmiotów działających w ramach systemu żywnościowego UE. Wprowadzi przepisy odnośnie minimalnych, obowiązkowych wymagań w zakresie zrównoważoności środków spożywczych, znaki zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju, zasady dotyczące zamówień publicznych żywności, a także zarządzania i monitorowania.
Spółdzielnie rolnicze przedkładają perspektywę długofalową nad krótkoterminowe zyski i dążą do wydajnej gospodarki zasobami. Oprócz tego odgrywają kluczową rolę w społecznościach wiejskich, świadcząc między innymi podstawowe usługi oraz tworząc miejsca pracy.
Dodatkowo jednym z głównych zadań spółdzielni rolniczych jest poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości poprzez wzmocnienie ich pozycji przetargowej. W praktyce spółdzielnie rolnicze mogą zapewnić wprowadzenie korzystniejszych zapisów do umów zawieranych przez ich członków, jak na przykład cena zbytu przewyższająca aktualne ceny rynkowe, umowy długoterminowe i/lub regularne zamówienia, zaliczki i dodatkowe gwarancje, które trudniej byłoby uzyskać indywidualnym rolnikom.
Zachęty o wymiarze społecznym i ludzkim odnoszą się przede wszystkim do demokratycznych zasad funkcjonowania i własności spółdzielni, które z biegiem czasu pozwalają skonsolidować i utrzymać zaufanie do horyzontalnej współpracy. Co więcej aktualne badania rynkowe jasno wskazują, że konsumenci w łańcuchu rolno-spożywczym w mniejszym stopniu przykładają wagę do marek, a raczej kierują się ceną, doświadczeniem klienta i odpowiedzialnością społeczną przedsiębiorstw. W tym kontekście badania Eurobarometru z 2019 roku wskazują, że mimo że unijni konsumenci ufają rolnikom, mają dużo mniejsze zaufanie do dystrybutorów, detalistów i przetwórców. Dlatego też, by wzmacniać oparte na zaufaniu relacje z klientami trzeba koniecznie informować ich o tym, że spółdzielnie należą do rolników.
Etykietowanie dotyczące zrównoważonego rozwoju koncentruje się na potrzebie zapewnienia konsumentom (a także innym podmiotom w łańcuchu dostaw żywności) jasnych, przejrzystych i dokładnych informacji na temat wpływu produktów żywnościowych na środowisko i społeczeństwo, umożliwiając im podejmowanie świadomych decyzji zakupowych. W związku z tym dwie moderowane dyskusje: jedna na temat ujawniania informacji B2B, a druga na temat informacji B2C, koncentrowały się na znaczeniu rozróżnienia informacji skierowanych do przedsiębiorstw i informacji skierowanych do konsumentów („B2C”).
Podczas debat zostaną uwzględnione punkty widzenia różnych krajów i sektorów, tak by można było przeprowadzić wciągającą i interesującą dyskusję na temat roli spółdzielni rolniczych w przekazywaniu informacji na temat zrównoważoności społecznej, środowiskowej oraz w zakresie zarządzania.
Znaki zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju skupiają się na przekazywaniu konsumentom (oraz innym podmiotom w łańcuchu dostaw żywności) jasnych, przejrzystych i dokładnych informacji na temat śladu środowiskowego i społecznego środków spożywczych, by w momencie zakupu mogli oni podejmować świadome decyzje. Trzeba rozróżnić tu komunikację między przedsiębiorstwami (B2B) od informacji przekazywanych konsumentom (B2C).
Po stronie B2B już dawno uznano, że szereg istniejących inicjatyw wspiera możliwości biznesowe usług i dóbr wytwarzanych w sposób zrównoważony. Dzięki koncentracji podaży i zasobów, zrzeszeni w spółdzielniach rolnicy mogą zyskać większą siłę przetargową w momencie negocjacji cen z innymi podmiotami z rolno-spożywczego łańcucha wartości oraz zyskać ochronę przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.
Równoważność i sprawozdawczość będzie oddziaływała na cały łańcuch produkcji, do tego stopnia, że banki nie będą udzielały wsparcia tym inwestorom, którzy nie prowadzą sprawozdawczości. Komisja aktualnie pracuje nad schematem sprawozdawczości, ale wiele krajów jest już gotowa do tego, by oznaczać ślad węglowy na każdym etapie.
W 2025 roku mamy jako Unia przejść na standard sprawozdawczości CSRD i do tego czasu trzeba przygotować gospodarstwa rolne i spółdzielnie do tego modelu. Dla przykładu duńska ARLA ma już opracowany taki schemat i planuje nagradzanie rolników finansowo. Każde gospodarstwo oznaczając C02, prowadzi sprawozdawczość.
Warto przypomnieć, że 28 listopada Rada przyjęła dyrektywę CSRD w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rolnictwa. Operatorem technicznym jest agencja EFRAG, która pracuje nad modelami dokumentów.
Do 30 czerwca 2023 Komisja Europejska musi przyjąć akt delegowany, zaś do 30 czerwca 2024 standardy dla MSP, które będą poddawane przeglądowi co trzy lata.
MŚP będą miały uproszczone modele sprawozdawczości, natomiast wszystkie ponad 250 pracowników – obowiązkowo. Jednakże warunkiem uzyskania kredytu inwestycyjnego będzie trzeba wykazać się CSRD, bez względu na wielkość przedsiębiorstwa.
Sprawozdawczość dotyczyć ma 12 filarów, w tym finansów, zmian klimatu, obiegu zamkniętego w produkcji, wody, aspektów społecznych i innych.
Takie działania w obszarze CSRD widać już w handlu. Są już sieci handlowe, które w swoich strategiach określają standardy dla kluczowych dostawców, którzy muszą mieć plany zrównoważoności.
Przewodniczący Cogeca, Ramón Armengol, podsumował Forum: „Popierając cele inicjatywy na rzecz zrównoważonych systemów żywnościowych i dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, musimy skupić się na tym, w jaki sposób uznawany jest wkład i zrównoważony rozwój nieodłącznie związany z modelem spółdzielczym”.
Z powyższych względów spółdzielnie rolnicze mogą nie tylko zaspokajać potrzeby dotyczące zrównoważoności społecznej, gospodarczej i środowiskowej naszych systemów żywnościowych lecz również dzięki skutecznemu wykorzystaniu systemów oznaczania zrównoważoności tworzyć wartość dodaną produktów.
– Zrównoważoność i taksonomia to słowa klucze, które w 2023 roku pojawiać się będą coraz częściej w naszym rolnictwie i spółdzielczości – mówi Agnieszka Maliszewska, wiceprzewodnicząca COGECA – Musimy być odpowiednio przygotowani, bo będąc poza tym systemem zostaniemy w tyle. A żadna spółdzielnia i żadne gospodarstwo nie może być pozostawione same w tym trudnym okresie zmian i transformacji. Dlatego tu jest ogromna rola nas, organizacji, szczególnie takich jak Copa Cogeca, by wspierać europejskich rolników i spółdzielnie w tym okresie. A takie działania musimy też implementować na polski rynek.
Wyjazd i pobyt sfinansowany został ze środków Funduszu Promocji Mleka.
(Informacja Polskiej Izby Mleka)
