EDA – Covid19 – Sprawozdanie z sytuacji

20 maja 2020 r.

Krótkie podsumowanie telekonferencji z dnia 18.05.2020 r., w tym również niektóre pisemne uwagi otrzymane od członków

Uczestnictwo Polski: Jarosław Kowalik i Robert Gasek

Informacje dotyczące zakłóceń na rynku wynikających z ograniczeń w przepływie towarów i osób

Obecna sytuacja:

Członkowie EDA donoszą, że wartość mleka spadła w ciągu ostatnich kilku dni, a ceny towarów spadły w pełnym zakresie produktów. Nabywcy są obecnie niechętni, a zakupy są przekładane lub anulowane. Ten negatywny nastrój wpływa na sprzedaż i rozwój cen.

Jeżeli koronawirus miałby pozostać w pełni aktywny w Europie przez cały drugi kwartał roku, niewielki spadek popytu na nabiał mógłby łatwo doprowadzić do silnej reakcji cenowej, biorąc pod uwagę fakt, że okres ten zbiega się w czasie ze szczytem podaży mleka w Europie. Ważne jest, aby nie osłabiać rynku. Podmioty gospodarcze mogą rozpocząć sprzedaż w ramach interwencji, jeżeli poziom cen zostanie osiągnięty, a prywatne przechowywanie nie zostanie uruchomione w odpowiednim czasie.

Większość członków nie zgłasza bezpośrednich problemów ze skupem i przetwarzaniem, chociaż istnieją doniesienia o zakładach, które zmniejszają produkcję lub są zamykane.

Członkowie ponownie poinformowali, że ogólnie nie ma żadnych bezpośrednich problemów ze skupem i przetwarzaniem.

Sytuacja we Włoszech, wynikająca z COVID-19, staje się krytyczna dla całego społeczeństwa. Najnowszy dekret rządu włoskiego zezwala na utrzymanie produkcji tylko niezbędnym zakładom, zaś żywność i napoje są uważane za niezbędne. Wciąż jednak nie ma bezpośrednich problemów ze skupem i przetwarzaniem w innych krajach.

Przyszłe problemy logistyczne wynikające z przestojów krajowych będą miały konsekwencje dla produkcji mleka w gospodarstwach rolnych. Niedobór siły roboczej może mieć wpływ na przyszłą produkcję. Jeden z członków poinformował, że produkcja na potrzeby gastronomii spadła o 15%, podczas gdy produkcja podstawowych produktów żywnościowych pod marką własną/mleczarską wzrosła o 25-40%.

Członkowie EDA z całej Europy donoszą, że zaprzestanie funkcjonowania barów, restauracji i stołówek prowadzi do silnego ograniczenia, a w niektórych przypadkach nawet zatrzymania popytu w tym kanale (również zachowania konsumentów). Dzisiejsza zwiększona podaż mleka nie jest wchłaniana przez większą konsumpcję gospodarstw domowych. Członkowie donoszą o rosnącym ogólnym wzroście sprzedaży detalicznej, w zależności od państwa członkowskiego, od +10% do +30%.

System HORECA zostanie ponownie otwarty w większości krajów w nadchodzących tygodniach, głównie w formie „na wynos” lub pod „gołym niebem” oraz przy zastosowaniu środków ograniczających związanych z dystansem społecznym. W związku z tym sytuacja na rynku może wkrótce ulec poprawie. Niektórzy członkowie wspomnieli o swojej nadziei na dobry sezon turystyczny, chociaż nikt nie wie, jakie mogą być środki ograniczające w tym zakresie.

Niektóre kraje mogą stanąć w obliczu niedoboru produktów "specjalnych", np. mleka "GMO free". Dostępność jest ograniczona i może nie wystarczyć do zaspokojenia zwiększonego popytu.

Większość członków i podmiotów gospodarczych zgłasza problemy z eksportem wewnętrznym UE, jak również z eksportem do Azji. W odniesieniu do handlu wewnątrzunijnego, zablokowanych granic, krajowych ograniczeń w przywozie z niektórych części Europy, a także dodatkowych obciążeń administracyjnych (dodatkowa dokumentacja) ogranicza funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Dane te, zwłaszcza gdy tak niedawno zostały uznane za poufne i ekonomicznie wrażliwe, przemysł chciałby, aby rząd się nimi nie dzielił. Delegacja włoska podzieli się informacjami dotyczącymi wniosku rządu z delegacją niemiecką, ponieważ mleko niemieckie stanowi istotną część importu z Włoch. Dobrze funkcjonujący rynek wewnętrzny przynosi korzyści wszystkim. Wniosek rolników włoskich o otrzymanie aktualnych danych dotyczących przywozu pozostaje aktualny.

Polski Rząd umieścił na swojej oficjalnej stronie internetowej listę 27 firm i ich dane dotyczące produkcji. EDA złożyła dziś rano skargę do Dyrekcji Komisji ds. naruszenia ochrony danych osobowych za naruszenie prywatności i jednolitego rynku. Duńczycy są gotowi do podjęcia działań na szczeblu ministerialnym, jeśli w ciągu najbliższych 24 godzin nie uda się znaleźć rozwiązania. Delegacja z Polski zgadza się ze stanowiskiem EDA (ale nie z decyzją, która może być podjęta w czasie kryzysu).

Analitycy z Rabobanku zwracają uwagę, że zmniejszenie konsumpcji produktów mlecznych w Chinach o 1% może potencjalnie doprowadzić do spadku importu o 11%. Jeżeli konsumpcja miałaby spaść o 5%, import mógłby spaść o 25%. Członkowie przygotowują już scenariusze dotyczące obsługi eksportu w III i IV kwartale. W Irlandii istnieją obawy dotyczące dłuższej perspektywy czasowej, należy poczynić przygotowania, nie tylko krótkoterminowe, ale również dotyczące sezonu eksportowego w III i IV kwartale.

Listy „Excel” zostały usunięte ze strony internetowej, ale firmy nadal tam są. Minister rolnictwa powiedział wczoraj (17/05) w radio, że wiadomość pozostanie, ponieważ import do Polski wciąż rośnie. Polscy członkowie EDA przygotowują się do przeciwstawienia się oficjalnemu stanowisku ministerstwa po ogłoszeniu.

Obecna sytuacja: Członkowie i operatorzy zgłaszają niedobory kierowców. Środki krajowe na granicach prowadzą do dużych opóźnień i mają negatywny wpływ na świeże produkty.

Istnieje prawdopodobieństwo dodatkowych opóźnień w dostawach w nadchodzących tygodniach ze względu na rozległe kontrole graniczne w coraz większej liczbie krajów. Już teraz większość firm przewozowych zrzekła się gwarancji czasu dostawy dla poszczególnych krajów i lista ta jest coraz dłuższa. Propozycje państw członkowskich i UE dotyczące środków prawnych. Parlament Europejski może interweniować i odrzucić akt delegowany Komisji dotyczący prywatnego przechowywania sera. Mają na to sześć tygodni. W międzyczasie Komisja może kontynuować stosowanie PSA (Prywatny Sektor Wsparcia przechowywania).

Aleksander Anton (sekr. gen. EDA) zapytał uczestniczących w spotkaniu członków o ich przemyślenia na temat PSA, głównie: czy powinniśmy zwrócić się do Komisji o zwiększenie budżetu? Przedłużenie terminu? Jaki będzie właściwy termin? Większość członków chce dodatkowych funduszy i/lub przedłużenia programu. Używają go głównie w branży serowarskiej. Mimo że niektórzy z nich nie skorzystali jeszcze z programu, uważają, że jest on niezbędny i pomocny. Niektórzy członkowie w dużej mierze wykorzystali swoje kwoty na ser (Irlandia, Włochy, Hiszpania). Inni członkowie prawdopodobnie nie będą korzystać z systemu (Niemcy, Dania).

Niektórzy chcieliby mieć możliwość przenoszenia kwot między państwami członkowskimi, w obrębie kraju (Belgia), z mięsa na nabiał...

Alexander Anton zapytał członków o opinię w sprawie zwrócenia się do Komisji o umożliwienie przenoszenia kwot na produkcję sera między państwami.

– Za przyjęciem: Francja, Irlandia, Włochy, Hiszpania, Austria...

– neutralne: Belgia, Chorwacja, Niemcy (na koniec terminu, jeśli pozostały kwoty)

– przeciwko: Dania, Finlandia, Holandia (wolą czekać), Polska (tbc)

Przedstawiciele z całej Europy donoszą, że zaprzestanie funkcjonowania barów, restauracji i stołówek prowadzi do znacznego ograniczenia, a w niektórych przypadkach nawet zatrzymania popytu w tym właśnie kanale. Różni przedstawiciele informują o większym popycie ze strony sklepów, ponieważ coraz więcej obywateli kupuje większe ilości na własny użytek. Dzisiejsza zwiększona podaż mleka nie jest wchłaniana przez większą konsumpcję gospodarstw domowych. Sprzedaż detaliczna utrzymuje się na wysokim poziomie, zwłaszcza UHT i masło. Zapasy w handlu detalicznym są już dobrze zaopatrzone, wcześniejszy wysoki popyt z tej strony zwalnia.

Niektóre kraje mogą stanąć w obliczu niedoboru produktów "specjalnych", np. mleka "GMO free". Dostępność jest ograniczona i może nie wystarczyć do zaspokojenia zwiększonego popytu.

Sekretarz EDA Alexander Anton uaktualnił skład członków po posiedzeniu zarządu w dniu 26 marca. Na posiedzeniu omówiono jeszcze możliwe scenariusze, w tym interwencje oraz możliwe krajowe lub unijne programy ich redukcji. Generalnie, nastroje są raczej negatywne. Zakłady mleczarskie wciąż płacą aktualne ceny mleka, tracąc jednocześnie punkty sprzedaży swoich produktów. Detaliści jednocześnie nie grają w uczciwą grę, przeciągając ceny produktów do maksimum. Komisarz ds. Rolnictwa został zaproszony na połączenie konferencyjne z prezydium EDA.

Wśród członków panuje zgoda co do PSA (Wsparcie Sektora Prywatnego) i faktu, że Komisja powinna wykorzystać swoje uprawnienia (akt delegowany) do uruchomienia tego systemu.

Bénédicte Masure sporządzi projekt w postaci elektronicznej do Komisji, aby powtórzyć wniosek EDA o uruchomienie PSA i podziękować Komisji za wytyczne dotyczące swobodnego przepływu pracowników. Należy to zrobić w odpowiednim czasie, aby poprosić organizację COPA COGECA o poparcie naszej prośby.