Ubezpieczenia w przemyśle spożywczym – vademecum informacji o ubezpieczeniach dla członków zarządów i osób zajmujących się ubezpieczeniami – c.d.
Ubezpieczenia Odpowiedzialności Cywilnej dla firm to cały szereg ubezpieczonych ryzyk:
- Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności, posiadanego mienia.
- OC za wytwarzane produkty.
- Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków Zarządu (D&O.)
- OC z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
- Ubezpieczenie wycofania produktu z rynku (product recall).
We współczesnym świecie ubezpieczenia to stały element towarzyszący prowadzeniu każdej działalności gospodarczej. W przemyśle spożywczym Ubezpieczenie Odpowiedzialności Cywilnej jest jednym z podstawowych i jego znaczenie ciągle wzrasta. Wpływa na to kilka czynników, między innymi: większa wiedza osób i firm zgłaszających roszczenia o przysługujących im prawach, zmiany w prawie w UE zmierzające w kierunku nakładania coraz większych obowiązków w tym zakresie na producentów produktów spożywczych. Stąd też systematycznie rośnie ilość zgłaszanych roszczeń. Wszystko wskazuje na to, że będzie ich coraz więcej. W przypadku dużej szkody oraz braku ubezpieczenia, konieczność wypłaty odszkodowania może doprowadzić do bankructwa firmy. Umowa ubezpieczenia powoduje przeniesienie ciężaru ryzyka związanego z odpowiedzialnością cywilną względem osób trzecich na Ubezpieczyciela.
Przy zawieraniu ubezpieczenia OC należy zwrócić szczególną uwagę na Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU). Są one podstawą prawną zawartej Umowy Ubezpieczenia i precyzują odpowiedzialność Towarzystwa Ubezpieczeń (TU) za zgłaszane roszczenia. Ubezpieczyciel odpowiada za ryzyka wymienione w zakresie ubezpieczeń w OWU. Ryzyka, za które TU nie odpowiada, mają postać wyłączeń odpowiedzialności Ubezpieczyciela i mogą pojawiać się w kilku miejscach OWU. Ogólne Warunki Ubezpieczeń to zwykle 50-70 stron tekstu pisanego językiem prawniczym. Wyszukanie takich wyłączeń wymaga szczególnej uwagi i profesjonalizmu osób zawierających ubezpieczenie, ponieważ prawie każda firma Ubezpieczeniowa zamieszcza te wyłączenia w różnych miejscach. Podyktowane jest to różnym układem poszczególnych rozdziałów w OWU. Dodatkowym utrudnieniem przy porównywaniu ofert różnych TU są używane przez nie różne sfomułowania pojęć i definicji ubezpieczanych ryzyk.
Bardzo często kontrahenci firm przemysłu spożywczego wymagają, aby dostawcy żywności posiadali polisę OC z odpowiednim zakresem ubezpieczenia i z odpowiednią wysokością sum gwarancyjnych. Jest to często obligatoryjny warunek przy podpisywaniu umowy handlowej. Na marginesie należy zauważyć, że Firma nieposiadająca polisy OC, lub jeśli zawarta umowa ubezpieczenia ma istotne mankamenty (niewłaściwy zakres, brak odpowiednich klauzul), musi sama borykać się roszczeniami osób poszkodowanych. Korzyścią dobrze zawartego ubezpieczenia jest fakt, że Towarzystwo Ubezpieczeniowe, w którym Firma zawarła ubezpieczenie, uczestniczy w procesie weryfikacji roszczeń, działając w interesie nie tylko swoim, ale również Przedsiębiorstwa.
Przedmiot i zakres ochrony ubezpieczeniowej
Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczonego za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z prowadzeniem przez ubezpieczonego działalności, określonej w umowie ubezpieczenia lub posiadanym mieniem, które jest wykorzystywane w takiej działalności, lub innym mieniem określonym w umowie ubezpieczenia, będące następstwem:
- czynu niedozwolonego – tzw. odpowiedzialność cywilna deliktowa,
- niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania – tzw. odpowiedzialność kontraktowa.
Zwykle podstawowy zakres umów ubezpieczenia OC obejmuje obydwa rodzaje odpowiedzialności, oczywiście ochrona ubezpieczeniowa obejmuje wypadki ubezpieczeniowe, które zaszły w okresie ubezpieczenia, pod warunkiem zgłoszenia roszczeń z tego tytułu przed upływem terminu przedawnienia.
Przez wypadek ubezpieczeniowy rozumie się śmierć, uszkodzenie ciała, doznanie rozstroju zdrowia, utratę, zniszczenie lub uszkodzenie rzeczy, a w przypadku rozszerzenia odpowiedzialności o szkody polegające na czystej stracie finansowej również czystą stratę finansową. Dokładny zakres ubezpieczenia sprecyzowany jest w OWU. Dołączając dodatkowe klauzule możemy włączyć do ochrony ubezpieczeniowej szereg ryzyk dodatkowych rozszerzających podstawowy zakres ubezpieczenia.
Najważniejsze rozszerzenia zakresu ochrony ubezpieczeniowej dla firm produkujących żywność to klauzule obejmujące:
- Włączenie odpowiedzialności za szkody powstałe poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z wyłączeniem USA i Kanady.
- Włączenie odpowiedzialności za szkody powstałe na terytorium USA i Kanady.
- Odpowiedzialność za szkody wyrządzone pracownikom Ubezpieczonego, powstałe w związku z wypadkiem przy pracy (OC pracodawcy).
- Odpowiedzialność za produkt wprowadzony do obrotu – jest to odpowiedzialność za szkody wyrządzone z powodu wady produktu lub dostarczenia produktu innego niż został zamówiony.
- Odpowiedzialność za wypadki ubezpieczeniowe spowodowane przez produkty wprowadzone do obrotu przed datą rozpoczynającą okres ubezpieczenia ustalony w umowie ubezpieczenia zawierającej klauzulę OC za produkt.
- Odpowiedzialności za czyste straty finansowe poniesione przez osoby trzecie z powodu wadliwości produktów dostarczonych przez Ubezpieczonego, powstałe w wyniku ich połączenia lub zmieszania z innymi produktami (klauzula pomieszania – połączenia).
- Włączenie odpowiedzialności za czyste straty finansowe poniesione przez osoby trzecie na dalsze przetworzenie lub dalszą obróbkę wadliwych produktów dostarczonych przez Ubezpieczonego, bez ich łączenia lub mieszania z innymi wyrobami, jeżeli produkt końcowy powstający w wyniku przetworzenia lub obróbki nie może być sprzedany (klauzula dalszej obróbki).
- Odpowiedzialność za szkody powstałe w związku z przedostaniem się niebezpiecznych substancji do powietrza, wody lub gruntu, a także wszelkie koszty związane z usunięciem, oczyszczeniem i utylizacją jakichkolwiek zanieczyszczeń.
- Włączenie odpowiedzialności za szkody wynikłe z przeniesienia chorób zakaźnych i zakażeń.
- Odpowiedzialność za szkody w nieruchomościach użytkowanych przez Ubezpieczonego na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu lub na podstawie innej umowy o podobnym charakterze (OC najemcy nieruchomości).
- Odpowiedzialność za szkody w rzeczach ruchomych użytkowanych przez Ubezpieczonego na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu lub na podstawie innej podobnej umowy (OC najemcy ruchomości).
- Odpowiedzialność za szkody wyrządzone pomiędzy Ubezpieczonymi tą samą umową ubezpieczenia oraz pomiędzy Ubezpieczonymi a ich podwykonawcami (OC wzajemna).
Nazwy klauzul dodatkowych są standardowe tzn. wszyscy Ubezpieczyciele ich używają. Po przeczytaniu treści ww. klauzul widać od razu, że w większości firm powinny one być stosowane. Jedne są bezpośrednio związane z wytwarzanymi produktami np. „Odpowiedzialność za produkt wprowadzony do obrotu”, a inne, np. „OC pracodawcy”, z samą działalnością gospodarczą. Dlatego, przy zawieraniu ubezpieczenia OC, jeżeli zachodzi taka konieczność, należy rozszerzyć odpowiedzialność Ubezpieczyciela o dodatkowe klauzule. Taki ruch dostosowuje zakres zawartego ubezpieczenia do odpowiedzialności jaką ponosi ustawowo przedsiębiorstwo. Firmy wytwarzające żywność powinny mieć w umowie ubezpieczenia większość ww. klauzul. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze pewne ograniczenia zakresu ochrony ubezpieczeniowej oferowanej w tych klauzulach. Nie są tam pokryte koszty wycofania wadliwego produktu. Jest to przedmiotem innego specyficznego ubezpieczenia i będzie ono omówione w kolejnym artykule.
Oczywiście firmy prowadzące eksport potrzebują klauzul rozszerzających zakres terytorialny ochrony ubezpieczeniowej poza obszarem RP. Przy zawieraniu Ubezpieczenia OC, tak jak w innych ubezpieczeniach majątkowych, należy zwrócić uwagę na sumy ubezpieczenia i limity odpowiedzialności Ubezpieczyciela w poszczególnych Klauzulach.
Reasumując:
- Zawarcie ubezpieczenia OC powinna poprzedzać analiza potrzeb i zagrożeń mogących wystąpić w ubezpieczającej się Firmy, czyli powinien powstać Program Ubezpieczeniowy. Należy rozsądnie ustalić limity sum ubezpieczenia w poszczególnych ryzykach i przyjąć odpowiednią wielkość sumy gwarancyjnej. Sprawy te decydują o koszcie polisy.
- Zawarcie umowy ubezpieczenia OC powinna poprzedzać dokładna analiza wyłączeń odpowiedzialności Ubezpieczyciela w OWU. Ta analiza powinna być wykonana przez prawdziwego profesjonalistę. To samo dotyczy klauzul dodatkowych mających zastosowanie w ubezpieczeniu. Sprawy te decydują o jakości zawartego ubezpieczenia OC i bezpieczeństwie Firmy.
Ubezpieczenie to jest potrzebne zarówno firmom produkującym żywność, jak i dystrybutorom (zgodnie z prawem obie grupy podmiotów odpowiadają za bezpieczeństwo produktów oferowanych konsumentom).
W następnym artykule omówione zostaną następne ubezpieczenia z grupy OC.
Zarząd Firmy mleczarskiej, dla własnego bezpieczeństwa, powinien zlecać audyt wszystkich zawartych ubezpieczeń. Nasz konsultant, jako niezależny specjalista, może taki audyt wykonać.
Krzysztof Zaworowski
kbz@bbuepsilon.pl
