Wydajna krowa latem – podwójne ryzyko kwasicy
07.062020
Wysoka wydajność krów wymaga intensywnego żywienia, które w przypadku niedociągnięć może prowadzić do zaburzeń metabolicznych. Jednym z częstszych jest kwasica. Ryzyko dodatkowo wzrasta w okresie letnim, gdy krowy niezbyt przychylnie patrzą na elementy włókniste paszy.
Nieodłącznym towarzyszem znacznego wzrostu wydajności krów mlecznych jest intensyfikacja ich żywienia. Sprostanie tak wysokim potrzebom energetycznym powoduje zwiększenie koncentracji energii w dawce, co zwiększa się ryzyko nieprawidłowości w czasie fermentacji w żwaczu. Nadmierne pobranie łatwofermentujących węglowodanów przy niskiej zawartości włókna strukturalnego powoduje gwałtowne obniżenie pH treści żwacza, w konsekwencji doprowadzając do kwasicy.
Kwasica ostra nie należy do częstych chorób, w przeciwieństwie do kwasicy podostrej, która jest stosunkowo powszechna, choć z powodu braku specyficznych objawów bywa niezauważana. Objawami sugerującymi wystąpienie tej jednostki chorobowej może być obniżona zawartość tłuszczu w mleku, biegunka, o jasnej barwie, w której widoczne mogą być pęcherzyki gazu.
Kwasica podostra również wiąże się z nadmiernym obniżeniem pH w żwaczu, jednak jest ono okresowe i nie tak drastyczne. Za przyczyny uznaje się różnorakie działania skutkujące okresowymi spadkami pH w żwaczu. Należą do nich ograniczony dostęp do stołu paszowego (skutkujący gwałtowniejszym pobieraniem paszy), nagłe zmiany dawki, nieodpowiednia struktura (brak cząstek długich, których przeżuwanie stymuluje produkcję śliny o działaniu buforującym), złe wymieszanie pasz skutkujące wzmożonym sortowaniem.
Ponadto czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia kwasicy podostrej jest zjawisko stresu cieplnego. W czasie upałów można zaobserwować nasilone sortowanie pasz. Zwierzęta unikają pobrania elementów włóknistych, ponieważ ich fermentacja w żwaczu wiąże się z generowaniem większej ilości ciepła niż w przypadku cząstek łatwofermentujących. Oczywistą konsekwencją jest nadmierne zakwaszenie treści żwacza. Szczególnie przy ograniczanej w dwójnasób ilości śliny. Z jednej strony mniejsze pobranie elementów włóknistych skutkuje mniejszą produkcją tego naturalnego bufora, z drugiej zaś pewna część tracona jest w czasie ziania.
Działania profilaktyczne obejmują zapobieganie gwałtownym spadkom pH w żwaczu, a więc unikanie nadmiernej ilości łatwofermentujących składników dawki, łagodne wprowadzenie zmian dawki, stosowanie dodatków buforujących oraz stały dostęp do wody (zbyt małe pobranie wody ogranicza produkcję śliny).
W okresie letnim najważniejszym działaniem jest jednak ograniczanie możliwości sortowania pasz, a więc zapewnianie możliwie jednorodnej struktury dawki. Poza kontrolą ostrości noży należy pamiętać o prawidłowej kolejności mieszania pasz i pilnowaniu właściwej wilgotności dawki. Ograniczeniu sortowania sprzyja również częstsze zadawanie oraz podgarnianie pasz.
(07.06.2020 za farmer.pl)
