Kara Prezesa URE za brak przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa
W tym wpisie z cyklu ,,Zielona transformacja w świetle prawa" adw. Maciej Stępień w pytaniach i odpowiedziach rozprawia się z tematem kar, jakie mogą zostać nałożone na przedsiębiorców przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki za brak przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa.
Należy mieć świadomość, że zgodnie z obowiązującym prawem brak przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa dla tzw. dużych przedsiębiorstw, skutkować może nałożeniem na przedsiębiorcę kary. Jej wysokość określa się aż do 5% przychodu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Kara stanowi rodzaj sankcji karnoadministracyjnej o charakterze pieniężnym za brak realizacji ustawowego obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa.
Z czego wynika obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa? Źródłem obowiązku audytowego jest ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, a konkretnie art. 36. Poza wyjątkami wskazanymi w ustawie, każdy duży przedsiębiorca jest zobowiązany przeprowadzić audyt energetyczny przedsiębiorstwa co 4 lata lub zlecić jego przeprowadzenie niezależnemu podmiotowi, posiadającemu stosowną wiedzę oraz doświadczenie zawodowe.
Czy każdy przedsiębiorca ma obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa?
Nie, obowiązkowy audyt dotyczy wyłącznie dużych przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Zatem z obowiązku audytowego zwolnieni są mikro, mali oraz średni przedsiębiorcy. Dużymi przedsiębiorstwami określa się firmy, które średniorocznie w ciągu ostatnich 2 lat:
- zatrudniały min. 250 osób
- osiągnęły roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro oraz suma aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyła równowartość w złotych 43 milionów euro.
Czy samo wykonanie audytu jest wystarczające dla uniknięcia kar?
Oprócz wykonania audytu, przedsiębiorca ma obowiązek zawiadomić Prezesa URE o przeprowadzonym audycie energetycznym przedsiębiorstwa w terminie 30 dni od dnia jego przeprowadzenia, lecz nie później niż do dnia 31 grudnia roku, w którym przedsiębiorca jest obowiązany do przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa.
Warto również wiedzieć, że przedsiębiorca powinien przechowywać, do celów kontrolnych, dane dotyczące audytu energetycznego przedsiębiorstwa przez 5 lat.
Od czego zależy wysokość kary?
Zasadność zastosowania, jak i wysokość administracyjnych kar pieniężnych podlega uznaniu administracyjnemu organu nakładającemu te kary. Maksymalna górna granica kary to 5% przychodu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Ustawa nie przewiduje dolnej granicy kary.
Czy można odwołać się od decyzji Prezesa URE?
Na tego rodzaju decyzję przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów, które należy wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o ukaraniu przedsiębiorcy. Warto jednak wiedzieć, że wydanie decyzji powinno być poprzedzone zawiadomieniem Prezesa URE o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary – co jest momentem, w którym można spróbować podjąć działania naprawcze, np. wykonać audyt oraz wnioskować o odstąpienie od nałożenia kary lub w przypadku jej nałożenia, o jej minimalny wymiar.
Czy zarząd dużego przedsiębiorstwa może odpowiadać za karę nałożoną przez Prezesa URE?
Każdy członek zarządu, co do zasady odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną zawinionym działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem. Skoro przepisy prawa nakładają obowiązek przeprowadzenia audytów energetycznych raz na 4 lata, członkowie zarządu mogą ponieść odpowiedzialność względem spółki za zaniechanie zrealizowania obowiązku audytowego.
Czy w przeszłości Prezes URE nałożył kary? W jakiej wysokości?
Wpływy z tytułu kar pieniężnych stanowią dochód budżetu państwa. Skutkowało to pojawieniem się wśród przedsiębiorców obaw o to czy kary w drakońskich kwotach do 5% przychodu nie staną się instrumentem realizacji niekorzystnej polityki fiskalnej względem nich. Jednak według informacji przekazywanych przez Prezesa URE ministrowi właściwemu do spraw energii do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło dotychczas kilka tysięcy zawiadomień przedsiębiorców o przeprowadzonych audytach energetycznych przedsiębiorstwa i brak jest informacji o nałożonych karach w tym zakresie.
Niemniej przepisy dotyczące możliwości ukarania przedsiębiorców obowiązują i przy okazji kolejnego roku audytowego przypadającego na przełom 2024/25 mogą zostać zastosowane przez Prezesa URE.
Co się dzieje w przypadku przegapienia terminu do wykonania np. kolejnego audytu energetycznego przedsiębiorstwa?
Na pewno należy jak najszybciej wykonać lub zlecić wykonanie audytu. Ustawa o efektywności przewiduje bowiem możliwość odstąpienia od wymierzenia kary przez organ, jeżeli zakres naruszenia jest znikomy, a przedsiębiorca zrealizował obowiązek audytowy, zanim Prezes URE powziął wiedzę o niewykonaniu audytu w terminie.
