Marże, które duszą polskie rolnictwo...
Gościem Krzysztofa Wróblewskiego po raz kolejny był Jarosław Malczewski, prezes Polskiej Grupy Mleczarskiej, Rolniczy-OPZZ, analityk i ekspert rynku krajowego i międzynarodowego, specjalizujący się w branży mleczarskiej.
Rozmowa rozpoczęła się od analizy bieżącej sytuacji na rynku masła i szerzej – produktów mleczarskich, a następnie przeszła do szerszych wątków ekonomicznych i geopolitycznych związanych z rolnictwem.
Malczewski odniósł się krytycznie do opinii jednego z analityków, który stwierdził, że „pękła bańka spekulacyjna na rynku tłuszczów mlecznych”. W jego ocenie to pseudoprawda i dezinformacja, ponieważ faktyczne marże generowane są nie przez mleczarnie, ale przez sieci handlowe, które potrafią osiągać nawet 85–100% zysku na sprzedaży detalicznej masła. Zaznaczył, że przy obecnych cenach zbytu (ok. 20 zł za kilogram) produkcja masła staje się nieopłacalna, a minimalna cena powinna wynosić co najmniej 26 zł/kg. W dalszej części rozmowy prezes poruszył temat nadprodukcji masła w Polsce (wzrost o 10,3% r/r) oraz importu z krajów trzecich, m.in. ze Stanów Zjednoczonych, który dodatkowo pogłębia presję na ceny. Omówiono również sytuację międzynarodową – m.in. poziom cen masła w USA, Wielkiej Brytanii i Niemczech, gdzie detaliczne ceny są zbliżone do polskich, jednak marże w handlu detalicznym są tam znacznie niższe (15–28%). Duża część rozmowy dotyczyła również dominacji wielkich sieci handlowych, które – zdaniem Malczewskiego – kształtują ceny i marginalizują krajowe marki mleczarskie. Ekspert wskazał, że polski sektor spożywczy potrzebuje własnej, narodowej sieci handlowej, aby wzmocnić pozycję rolników, przetwórców i spółdzielni.
W drugiej części poruszono temat umów o wolnym handlu (Mercosur i USA–UE) oraz ich potencjalnych skutków dla polskiego rolnictwa. Malczewski ostrzegał, że brak mechanizmów ochronnych może doprowadzić do upadku wielu średnich gospodarstw rolnych, które w ostatnich latach korzystały z unijnych środków modernizacyjnych. Zwrócił uwagę, że kraje takie jak Niemcy czy Francja opracowały już analizy skutków tych umów, natomiast Polska wciąż takich dokumentów nie przygotowała. W końcowej części wywiadu rozmawiali o geopolitycznych zagrożeniach dla polskiego rolnictwa – zarówno ze wschodu (Białoruś, Ukraina, Rosja), jak i z zachodu (Mercosur, USA, Nowa Zelandia). Padła sugestia opracowania „mapy zagrożeń dla polskiego rolnictwa”, a także refleksja, że w razie kryzysu czy konfliktu żywność stanie się najcenniejszym zasobem strategicznym.
Na zakończenie Jarosław Malczewski przedstawił aktualne dane z rynku mleczarskiego:
masło – ok. 20 zł/kg,
ser gołda – 15 zł/kg (niemiecki 12 zł/kg),
mleko przerzutowe – 1,50–1,65 zł/l,
mleko w proszku – 8,5 zł/kg.
Podsumowując, prezes podkreślił, że spadek cen podstawowych produktów mleczarskich się pogłębia, a rentowność branży utrzymuje się na bardzo niskim poziomie – 1,5–2%, co stawia pod znakiem zapytania stabilność wielu zakładów.
