Mleko i produkty mleczarskie bliżej konsumenta
Streszczenie
Artykuł porusza kwestię niewykorzystanego w komunikacji potencjału prozdrowotnych właściwości produktów mleczarskich w Polsce. Zwraca uwagę na brak spójnych i skutecznych działań promocyjnych oraz edukacyjnych, szczególnie skierowanych do dzieci, młodzieży i seniorów.
Mleko i jego przetwory są bogatym źródłem składników bioaktywnych, które wpływają korzystnie na zdrowie, dlatego coraz częściej klasyfikowane są jako superfoods – ze względu na złożoną strukturę i synergiczne działanie składników odżywczych.
W artykule wskazano, że mimo restrykcyjnych regulacji unijnych dotyczących oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, możliwe jest ich skuteczniejsze wykorzystanie w promocji wartości odżywczych produktów mlecznych. W Unii Europejskiej 25% produktów spożywczych zawiera takie oświadczenia, podczas gdy w Polsce odsetek ten jest znacznie niższy, co stanowi niewykorzystaną szansę marketingową. W odpowiedzi na te wyzwania środowisko naukowe promuje unijny znak towarowy „F-Food”, przyznawany produktom spełniającym określone kryteria żywieniowe – co najmniej jedno oświadczenie dotyczące jednego z 30 kluczowych składników odżywczych. Wiele niskoprzetworzonych produktów mlecznych naturalnie spełnia te wymagania, co daje im możliwość uzyskania certyfikatu i wyróżnienia się na rynku. Certyfikacja F-Food może przyczynić się do zwiększenia rozpoznawalności i sprzedaży produktów mlecznych, a także ułatwić konsumentom wybór żywności wspierającej zdrowy styl życia.
Słowa kluczowe: produkty mleczarskie, właściwości prozdrowotne, superfoods, oświadczenia żywieniowe i zdrowotne, F-Food, bioaktywne składniki.
Milk and Dairy Closer to Consumers
Abstract
The article addresses the underutilized potential in communicating the health benefits of dairy products in Poland. It highlights the lack of coherent and effective promotional and educational efforts, particularly those targeted at children, adolescents, and seniors.
Milk and dairy products are rich sources of bioactive compounds that positively impact health. As a result, they are increasingly classified as „superfoods" due to their complex composition and the synergistic interaction of their nutritional components.
The article points out that, despite strict EU regulations regarding nutrition and health claims, there is potential for these claims to be used more effectively in promoting the nutritional value of dairy products. While 25% of food products in the European Union feature such claims, the proportion is significantly lower in Poland, representing a missed marketing opportunity.
In response to these challenges, the scientific community is promoting the EU trademark „F-Food," awarded to products that meet specific nutritional criteria – namely, featuring at least one claim related to one of 30 key nutrients. Many minimally processed dairy products naturally meet these standards, giving them the opportunity to obtain certification and stand out in the market.
F-Food certification may enhance the visibility and sales of dairy products and help consumers more easily identify foods that support a healthy lifestyle.
Keywords: dairy products, health-promoting properties, superfoods, nutrition and health claims, F-Food, bioactive compounds.
dr Piotr Wasyluk
Czy sztuczna inteligencja zastąpi pracowników w branży mleczarskiej? Nowoczesne technologie w mleczarstwie – zagrożenie czy szansa?
Streszczenie
Artykuł analizuje wpływ sztucznej inteligencji na sektor mleczarski, koncentrując się na możliwościach i wyzwaniach związanych z jej wdrażaniem. Sztuczna inteligencja znajduje zastosowanie w wielu aspektach produkcji mleczarskiej – od monitorowania zdrowia zwierząt, przez automatyzację przetwórstwa, aż po logistykę i prognozowanie zachowań konsumentów. Mimo automatyzacji procesów, sztuczna inteligencja nie eliminuje roli człowieka – przeciwnie, wymaga nowych kompetencji, takich jak analiza danych czy umiejętności społeczne. Eksperci podkreślają, że sztuczna inteligencja powinna być postrzegana jako wsparcie dla ludzi, a nie ich zastępować. Kluczem do sukcesu w branży mleczarskiej jest rozwój umiejętności, które umożliwią współpracę z technologią. Artykuł konkluduje, że przyszłość sektora to inteligentne mleczarstwo, w którym człowiek nadal odgrywa kluczową rolę.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, przemysł mleczarski, automatyzacja, kompetencje, transformacja cyfrowa, współpraca człowiek-technologia
Will AI Replace Workers in the Dairy Industry? Modern Technologies in Dairy – Threat or Opportunity?
Abstract
The article explores the impact of artificial intelligence on the dairy industry, focusing on both the opportunities and challenges of its implementation. artificial intelligence is increasingly used in various areas, from monitoring animal health and automating production to managing logistics and forecasting consumer behavior. Despite the rise of automation, artificial intelligence does not eliminate the human role – on the contrary, it demands new competencies such as data analysis and interpersonal skills. Experts emphasize that artificial intelligence should be seen as a tool supporting workers rather than replacing them. The key to success lies in developing skills that enable effective cooperation with technology. The article concludes that the future of the sector is smart dairying, where humans remain a vital component.
Keywords: artificial intelligence, dairy industry, automation, skills, digital transformation, human-technology cooperation
Cały artykuł można przeczytać tutaj.
dr Krzysztof Hornicki
Rozszerzona odpowiedzialność producenta w przemyśle mleczarskim
Streszczenie
Niniejszy artykuł zawiera najważniejsze informacje dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych. W artykule zaprezentowana została geneza ROP, jej rodzaje oraz różnorodne rozumienie tego pojęcia w literaturze naukowej i aktach prawnych. Artykuł zawiera także opis aktualnego stanu krajowego systemu gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz konkretną propozycję jego usprawnienia. Polski przemysł mleczarski wykorzystuje bardzo dużą ilość różnego rodzaju opakowań, tak więc prawidłowe wdrożenie zasad ROP jest jednym z kluczowych warunków jego transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.
Słowa kluczowe: rozszerzona odpowiedzialność producenta, opakowania, odpady opakowaniowe, gospodarka o obiegu zamkniętym, recykling
Extended Producer Responsibility in the Dairy Industry
Abstract
This article provides the most important information on extended producer responsibility (EPR) for packaging and packaging waste. The article presents the origins of EPR, its types and the various understandings of this concept in scientific literature and legal acts. The article also contains a description of the current state of the national packaging and packaging waste management system and a specific proposal for its improvement. The Polish dairy industry uses a large number of different types of packaging, so the correct implementation of EPR principles is one of the key conditions for its transformation towards a circular economy.
Keywords: extended producer responsibility, packaging, packaging waste, circular economy, recycling
dr inż. Joanna Szulc; dr hab. inż. Anna Długosz, prof. PBŚ; dr inż. Grażyna Gozdecka, prof. PBŚ; inż. Joanna Słomczewska
Zielona zmiana w szklance – co naprawdę zawierają napoje roślinne?
Streszczenie
W ostatnich latach rośnie popularność napojów roślinnych jako alternatywy dla mleka krowiego, co wynika ze zmieniających się nawyków żywieniowych, troski o zdrowie i środowisko oraz wzrostu liczby osób stosujących diety roślinne. Celem pracy była analiza porównawcza wartości odżywczej i etykiet mleka krowiego i 39 napojów roślinnych dostępnych na polskim rynku. Zbadano, m.in. wartość energetyczną, tłuszcz, cukry, białko, sól i wapń. Wyniki wykazały dużą różnorodność składu produktów roślinnych w zależności od użytych surowców. Napoje na bazie soi wyróżniały się najwyższą zawartością białka, napoje owsiane i ryżowe miały więcej węglowodanów, natomiast napoje na bazie orzechów zawierały więcej tłuszczu. Produkty te często są fortyfikowane wapniem i innymi składnikami, jednak nie zawsze dorównują mleku krowiemu pod względem wartości odżywczej.
Słowa kluczowe: napoje roślinne, mleko krowie, wartość odżywcza, etykietowanie żywności, fortyfikacja
Green in the Glass – The Truth About Plant-Based Milks
Abstract
In recent years, plant-based beverages have gained popularity as alternatives to cow's milk due to changing dietary habits, growing health and environmental awareness, and an increase in plant-based diets. The aim of the study was to compare the nutritional values and labelling of cow's milk with 39 plant-based drinks available on the Polish market. The analysis included energy value, fat, sugars, protein, salt, and calcium. Results showed significant variation among plant-based drinks depending on their source ingredients. Soy-based drinks had the highest protein content, oat and rice drinks were richer in carbohydrates, while nut-based drinks contained more fat. These products are often fortified with calcium and other nutrients but do not always match the nutritional value of cow's milk.
Keywords: plant-based beverages, cow's milk, nutritional value, food labelling, fortification
em. prof. dr hab. inż. Stefan S. Smoczyński
Kurdlan – chemiczny związek z grupy węglowodanów pochodzenia mikrobiologicznego, stosowany w produktach spożywczych czy potencjalne zagrożenie procesu technologicznego i zdrowia konsumentów?
Streszczenie
Celem pracy jest zwrócenie uwagi na pojawiające się informacje o zagrożeniu procesów technologicznych, również w mleczarstwie i prawdopodobnie zdrowia konsumentów ze strony chemicznych związków pochodzenia mikrobiologicznego, w tym – kurdlanu. Kurdlan i podobne związki – ksantan, dekstran, pullulan czy gellan. nazywane są egzopolisacharydami bakteryjnymi i stanowią składnik ściany komórkowej, bądź też mogą być wydzieliną różnych drobnoustrojów. Podkreślono, że jest to związek należący do zewnątrzkomórkowych polimerów o charakterze glukanów. Polisacharydy pochodzenia bakteryjnego znane są i szeroko stosowane w przemyśle spożywczym, głównie jako substancje dodatkowe, w tym szczególnie w popularnych produktach: pieczywie, wyrobach cukierniczych, przetworzonych owocach i warzywach. Przybliżono właściwości fizykochemiczne kurdlanu podkreślając jego zdolności do żelowania. Zawiesina 2% (w/v) kurdlanu podgrzana pozwala zaobserwować zmianę jej zdolności do przepuszczania światła widzialnego. Zwiększa się ona stopniowo wraz ze wzrostem temperatury do 50-54°C, kiedy to roztwór staje się zupełnie przezroczysty. Zwrócono uwagę, że w porównaniu do agaru, tworzącego stosunkowo kruchy i miękki żel, żele kurdlanowe są bardziej elastyczne i trwałe. Ponadto są one bardziej odporne na zamrażanie i ponowne rozmrażanie. Omówiono rolę kurdlanu w procesie zagrożenia warunków higienicznych w zakładach produkcyjnych i stosowanych tam procesach technologicznych. W podsumowaniu przybliżono prozdrowotne oddziaływanie glukanów jako czynnika przeciwnowotworowego. Związane jest to ze zdolnością do wygaszania wolnych rodników, które uważane są za jedną z przyczyn powstawania nowotworu.
Słowa kluczowe: kurdlan, pochodzenie mikrobiologiczne, właściwości, żelowanie, higiena, biofilm
Curdlan: a Chemical Compound from the Group of Carbohydrates of Microbial Origin, Used in Food Products, or a Potential Hazard to Technological Processes and Consumers’ Health?
Abstract
This paper draws attention to emerging information on a hazard to technological processes, including in the dairy industry, and probably to consumer health, posed by chemical compounds of microbial origin, including curdlan. Curdlan and similar compounds, namely xanthan, dextran, pullulan and gellan, are known as bacterial exopolysaccharides and are a component of the cell wall or can be secreted by a variety of microorganisms. It is highlighted that curdlan is a compound belonging to extracellular glucan-like polymers. Polysaccharides of bacterial origin are well-known and widely used in the food industry, mainly as additives, especially in popular products, breads, confectionery, and processed fruit and vegetables. The paper outlines the physicochemical properties of curdlan, highlighting its gelation ability. When heated, a 2% (w/v) curdlan suspension shows a change in its ability to transmit visible light. It increases gradually with an increase in the temperature to 50-54°C when the solution becomes completely transparent. It is pointed out that curdlan gels are more elastic and durable compared to agar, which forms a relatively brittle and soft gel. What is more, they are more resistant to freezing and thawing. The paper outlines curdlan's role in endangering hygienic conditions in production facilities and the technological processes used there. The summary takes a closer look at the health-promoting effects of glucans, particularly their action as an anti-neoplastic agent. This is linked to the ability to quench free radicals, which are considered one of the causes of neoplasms.
Keywords: curdlan, microbial origin, properties, gelation, hygiene, biofilm
Spis treści
