Transformacja energetyczna, odnawialne źródła energii, efektywność energetyczna, co to oznacza dla konkurencyjności obszarów wiejskich i branży mleczarskiej?

13 czerwca 2021 r.

Najbliższe lata to czas wielu wyzwań z uwagi na zachodzący proces transformacji energetycznej, która wbrew pozorom nie dotyczy wyłącznie dużych koncernów energetycznych, ale także rolników czy przedsiębiorstw związanych naturalnie z obszarami wiejskimi.

Zmiany mają polegać na zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii i poprawie efektywności energetycznej procesów realizowanych w różnych gałęziach gospodarki, celem m.in. redukcji tzw. „śladu węglowego”, a tym samym poprawy konkurencyjności obszarów wiejskich i podmiotów z nimi związanych. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej ma przekształcić gospodarkę w nowoczesną i bardziej konkurencyjną, która będzie działała w sposób odpowiedzialny i miała minimalny wpływ na środowisko. Realizacja planów Europejskiego Zielonego Ładu ma zapewnić w 2050 roku zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto. Kierunki polityki europejskiej nie pozostaną więc bez wpływu na przemysł spożywczy korzystający m.in. z zasobów obszarów wiejskich. Mówiąc o rolnikach, obszarach wiejskich i ich konkurencyjności, musimy pamiętać także o poszczególnych sektorach spożywczych. Z analiz prowadzonych wspólnie przez Stowarzyszenie im. prof. Żmijewskiego oraz BGEC Sp. z o.o. wynika wprost, że branża mleczarska, jako bardzo ważny element potencjału lokalnego, ma przed sobą wiele wyzwań w nadchodzących latach w zakresie transformacji energetycznej…

Zmiany w postaci zwiększonych kosztów energii elektrycznej, kolejne wymogi środowiskowe stawiane przez przedsiębiorstwami stanowią wyzwania, które w konsekwencji można umiejętnie przełożyć na sukces przedsiębiorstwa i tym samym współpracujących z nimi dostawców/rolników.

W ramach całego procesu transformacji można już dzisiaj wykorzystać narzędzia, które istnieją i są w stanie wspomóc w działaniu przedsiębiorstwa, a są nimi m.in.:

• Audyt energetyczny,
• System Białych Certyfikatów,
• Wsparcie z premii kogeneracyjnej.

Zarządzanie to podejmowanie decyzji w oparciu o dostępne informacje i wybieranie najlepszych rozwiązań.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa wynikający z Ustawy o efektywności energetycznej (do którego zobowiązane są duże przedsiębiorstwa) powinien być strategią oraz przeglądem inwestycji w zakresie działań proefektywnościowych, a w tym optymalnego modelu wprowadzaniu odnawialnych źródeł energii (OZE).

Białe Certyfikaty są uniwersalnym narzędziem do wsparcia działań związanych z efektywnością energetyczną. System certyfikatów efektywności energetycznej jest szansą na otrzymanie dodatkowych środków pieniężnych za wykonanie modernizacji skutkujących oszczędnością energii w przedsiębiorstwie. System ma za zadanie stymulować rozwój inwestycji proefektywnościowych. O Białe Certyfikaty mogą ubiegać się jedynie inwestycje planowane, czyli takie na które nie zostały podpisane umowy na realizację. Dużą zaletą systemu jest jego uniwersalność. Białe Certyfikaty można uzyskać za przedsięwzięcia w zakresie oszczędności energii, poprawiające efektywność energetyczną, w tym m.in.:

• wymiana oświetlenia;

• modernizacja lub wymiana kotłów;

• modernizacja lub wymiana linii produkcyjnych;

• odzysk ciepła;

• modernizacja sprężarek powietrza;

• modernizacja systemu chłodniczego;

• modernizacja wentylacji;

oraz wiele innych działań związanych z poprawą efektywności energetycznej.

Wsparcie w postaci premii gwarantowanej do wysokosprawnej kogeneracji dla jednostek mniejszych niż 1 MW jest przewidywalną i korzystną dla inwestora formą wsparcia, ponieważ nie wymaga startu w aukcji, a wielkość wsparcia jest stała dla wszystkich i znana przed rozpoczęciem roku. Brak obowiązku wprowadzania do sieci zarówno energii elektrycznej jak i ciepła pozwala na całkowitą konsumpcję tych mediów, co znacząco podnosi opłacalność inwestycji. W tym systemie wsparcia otrzymuje się dopłatę za każdą wyprodukowaną MWh energii elektrycznej (pomiar na zaciskach generatora). Dla nowych jednostek wsparcie w postaci premii gwarantowanej przyznawane jest na okres 15 lat. Wysokość premii dla każdego roku ustalana jest przez rozporządzenie Ministra Właściwego ds. Energii – w 2021 roku wynosi ono opalanej paliwami gazowymi, wynosi 148,49 zł/MWh energii elektrycznej dla paliw gazowych. Po uzyskaniu wsparcia jego wartość będzie corocznie podwyższana współczynnikiem inflacyjnym. Maksymalna moc zainstalowana elektryczna, na którą w danym roku jest przyznawane wsparcie, podawana jest w treści obwieszczenia Ministra Właściwego ds. Energii – w 2021 roku wartość ta wynosi 50 MW. Możliwość otrzymania wsparcia zależna jest zatem od wielu czynników w tym takich, na które inwestor nie ma bezpośredniego wpływu (badanie efektu zachęty, dostępna pula roczna).

Co wynika praktycznego z przeglądu działań Stowarzyszenia we współpracy z BGEC? Poniżej prezentujemy przegląd wybranych inwestycji (sześć przykładów) dla branży mleczarskiej wraz nakładami oraz zrealizowanymi korzyściami – prostym czasem zwrotu (SPBT), oszczędnością kosztów i dodatkowym przychodem z systemu Białych Certyfikatów.

Przegląd inwestycji dla branży mleczarskiej

Poprawa efektywności poprzez optymalizację gospodarki cieplnej

Optymalizacja ciepła procesowego w zakresie odbioru ciepła odpadowego od serwatki może przynieść redukcję energii w dwóch obszarach:

1. Instalacja odzysku ciepła z serwatki i skierowanie energii odzyskane do procesu w tym np. do procesu podgrzania mleka. Produkt ten podgrzewany jest zazwyczaj przez ciepło technologiczne.
2. Zmniejszenie zużycia chłodu w związku z realizacją chłodzenia przez odzysk ciepła. Serwatka chłodzona jest przez wodę lodową, po modernizacji poprzez obieg pośredni mlekiem. W wyniku ograniczenia zużycia chłodu, zmniejszone zostanie zużycie energii elektrycznej na sprężarkach amoniakalnych.

Poprawa efektywności poprzez podniesienie sprawności kotła węglowego

Optymalizacja gospodarki cieplnej zakładu w związku z wymianą kotła na nową jednostkę wyposażoną w automatykę przyczyniła się do redukcji zużycia węgla (możliwa zmiana na gaz)

Poprawa efektywności poprzez instalację sprężarki zmienoobrotowej

Optymalizacja pracy instalacji poprzez obniżenie czasu pracy poszczególnych sprężarek na biegu jałowym

Poprawa efektywności poprzez modernizacja oświetlenia

Optymalizacja zużycia energii poprzez instalację oświetlenia LED w miejsce oświetlenia jarzeniowego oraz metalohalogenkowego

Poprawa efektywności poprzez budowę odzysku ciepła od instalacji amoniakalnej

Optymalizacja zużycia energii poprzez skierowanie ciepła niskotemperaturowego odebranego od czynnika chłodniczego przed skraplaczem na cele socjalne przyczyniła się do redukcji zużycia gazu w kotłowni

Poprawa efektywności poprzez wymianę izolacji termicznej na rurociągach z zaizolowaniem zaworów oraz połączeń kołnierzowych

Zmniejszenie strat ciepła do otoczenia na rurociągach parowych przyczyniło się do redukcji zużycia gazu w kotłowni zakładowej

Poprawa gospodarki energetycznej poprzez instalację agregatu trigeneracyjnego zasilanego gazem ziemnym

Poprawa gospodarki energetycznej zakładu poprzez instalację trigeneracji – jednostki produkującej energię elektryczną, parę technologiczną oraz wodę lodową.

Jednostka o mocy 999 kW elektryczny, wyposażona w wytwornicę pary oraz agregat absorpcyjny ma możliwość ubiegania się o premię kogeneracyjną. Wsparcie znacząco wpływa na opłacalność tego rodzaju inwestycji.

Uwaga: W ramach działań mających na celu poszukiwanie oszczędności warto przyjrzeć się:

• Instalacji powrotu kondensatu,
• Badanie średniego współczynnika wydajności chłodniczej dla instalacji chłodniczej oraz wymianie sprężarek amoniakalnych,
• Benchmark urządzeń technologicznych względem nowoczesnych odpowiedników,

oraz innym w zależności od indywidualnej charakterystyki zakładu.

Powyższe przykłady pokazują, że transformacja energetyczna musi być odpowiedzią na nadchodzące wyzwania nie tylko w sensie globalnym, ale także lokalnym, rozumianym korzyściami dla obszarów wiejskich i przedsiębiorstw z nimi związanych. Proszę zwrócić uwagę, ze dom budujemy od fundamentów, niech tym fundamentem w przypadku branży mleczarskiej będzie poszukiwanie oszczędności. Wychodząc z tego punktu, optymalnie wprowadzimy też odnawialne źródła energii, m.in. jako element przewag konkurencyjnych.

Pamiętajmy, że świeże spojrzenie eksperckie na analizowane procesy może przynieść wymierne korzyści, które krótko mogliśmy Państwu przedstawić.

Artykuł powstał dzięki współpracy Stowarzyszenia na rzecz Efektywności im. prof. Żmijewskiego z Europejską Fundacją Klimatyczną w ramach projektu „Odnawialne Źródła Energii szansą rozwoju obszarów wiejskich i ich społeczności”

Oprac:

• mgr. Rafał Czaja – Prezes Zarządu

Stowarzyszenie na rzecz Efektywności im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego

tel. 601 313 989

• mgr inż. Jakub Włodarczyk – Ekspert ds. zrównoważonej transformacji energetycznej

Stowarzyszenie na rzecz Efektywności im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego

Dyrektor ds. technicznych BGEC Sp. z o.o

tel. 609 458 882

Kontakt:

biuro@stowarzyszenie-zmijewski.pl,

biuro@bgec.pl,

www.stowarzyszenie-zmijewski.pl

Stowarzyszenie na rzecz Efektywności im. prof. Krzysztofa Żmijewskiego

(dawniej: Stowarzyszenie na rzecz efektywności, zał. 2006 r przez prof. Krzysztofa Żmijewskiego)

ul. Wiejska 17 lok. 14 00-480 Warszawa, NIP: 113 27 34 490, REGON: 141437740

www.stowarzyszenie-zmijewski.pl, biuro@stowarzyszenie-zmijewski.pl, tel. 601 313 989