Komunikat nr 1 - o postępie prac nad nowym dokumentem referencyjnym dotyczącym najlepszej dostępnej techniki w przemyśle spożywczym
W 2014 r. Europejskie Biuro IPPC, działając na podstawie art. 13 Dyrektywy IED (2010/75/EU), rozpoczęło pracę nad nowym dokumentem referencyjnym określającym najlepsze dostępne techniki (BAT) dla zakładów przemysłu spożywczego.
Do współpracy w ramach technicznej grupy roboczej zaproszono przedstawicieli ministerstw ochrony środowiska z krajów członkowskich UE i przedstawicieli organizacji branżowych, które powołały własne zespoły złożone z ekspertów dysponujących wiedzą i doświadczeniem w sprawach technologicznych, energetycznych i środowiskowych. Polski przemysł mleczarski jest reprezentowany dwutorowo: poprzez zespół utworzony przez ministerstwo środowiska i poprzez Europejskie Stowarzyszenie Mleczarskie (EDA). Aktywny udział w pracach nad nowym dokumentem referencyjnym bierze 15 krajów członkowskich. Uzgodniono, że nowy dokument będzie obejmował 13 branż przemysłu spożywczego: mleczarstwo, cukrownictwo, przetwórstwo owoców i warzyw, przetwórstwo mięsa, produkcja pasz, przetwórstwo nasion oleistych, produkcja napojów bezalkoholowych i soków z koncentratu, młynarstwo, produkcja etanolu, produkcja skrobi, piwowarstwo, przetwórstwo ryb, produkcja i rafinacja oliwy (z oliwek).
W październiku 2014 r. odbyła się konferencja Europejskiego Biura IPPC z przedstawicielami agend rządowych i europejskich organizacji branżowych, na której ustalono zakres prac i kierunki zmian w porównaniu do obowiązującego i przestarzałego dokumentu referencyjnego. Do najważniejszych z nich należą:
- dostosowanie nowego dokumentu dla przemysłu spożywczego do innych zaktualizowanych dokumentów referencyjnych,
- opracowanie tzw. konkluzji BAT, które będą przepisami prawa obowiązującymi we wszystkich krajach Unii Europejskiej,
- usunięcie z nowego dokumentu procesów i wymagań nie związanych bezpośrednio z przetwórstwem surowców rolno-spożywczych, w tym procesów oczyszczania ścieków,
- wyłączenie procesów spalania paliw z wyjątkiem procesów wykorzystania gorących gazów do bezpośredniego kontaktu z surowcami i produktami rolno-spożywczymi,
- ograniczenie zagadnień związanych z opakowaniami (z pozostawieniem wymagań dotyczących mycia),
- uwzględnienie sektora produkcji etanolu,
- doprecyzowanie branżowych wymagań dotyczących efektywności energetycznej.
Konkluzje BAT będą obejmować przede wszystkim wymagania dotyczące zużycia wody, emisji do wód i powietrza, zużycia energii, a także – o ile będzie to możliwie – emisji odorów. Rozszerzony zostanie wykaz tzw. kandydatów BAT, czyli nowych procesów zapobiegających lub ograniczających emisję zanieczyszczeń, w tym procesów zapewniających efektywne pod względem energetycznym i mniej szkodliwe dla środowiska mycie maszyn, urządzeń i opakowań. Konkluzje BAT mają stać się podstawą ujednoliconych unijnych wymagań w postępowaniach o wznowienie lub udzielenie pozwoleń zintegrowanych. W wielu wypadkach okres ważności obecnie obowiązujących pozwoleń wygasa w 2016 r.
W celu zorganizowania zbierania danych do opracowania nowego dokumentu referencyjnego Europejskie Biuro IPPC opracowało obszerny kwestionariusz w postaci arkusza kalkulacyjnego, który uwzględnia specyficzne warunki w poszczególnych branżach przemysłu spożywczego. Pogłębiony został zakres zagadnień związanych z monitoringiem emisji zanieczyszczeń, tak aby dla wielu z nich mógł być określony dopuszczalny poziom odpowiadający BAT. W odniesieniu do przemysłu mleczarskiego szczególny nacisk został położony na ilość i skład ścieków, wskaźniki zrzutu TOC i ChZT na jednostkę produktu, zużycie wody na jednostkę produktu, charakterystykę emitowanych pyłów i efektywność energetyczną procesów.
Kwestionariusz wraz z instrukcją został w połowie 2015 r. rozesłany do ok. 600 zakładów, które wstępnie zadeklarowały gotowość jego wypełnienia. Zbieranie danych zakończono we wrześniu 2015 r., a projekt nowego dokumentu referencyjnego powinien być gotowy w pierwszym kwartale 2016 r. Ogółem dostarczono ok. 320 wypełnionych kwestionariuszy, w tym 89 z sektora mleczarskiego. Najwięcej kwestionariuszy dostarczono z Niemiec (55, w tym 11 mleczarskich), Hiszpanii (47, w tym 7 mleczarskich) i Francji (33, w tym 10 mleczarskich). Z Polski dostarczono 16 kwestionariuszy, w tym 3 z zakładów mleczarskich: Danone Warszawa, Danone Bieruń i Nestlé Namysłów. Zgodnie z przyjętymi zasadami pracy nad dokumentem referencyjnym, dane zawarte w dostarczonych kwestionariuszach będą uwzględnione przy opracowaniu nowego dokumentu referencyjnego i konkluzji BAT, a tym samym staną się podstawą udzielania nowych pozwoleń zintegrowanych.
Osoby i firmy zainteresowane bardziej szczegółowymi informacjami proszę o kontakt:
mgr inż. Janusz Turowski
jot.tur@gmail.com
